بخت آزمایی و قمار و مجازات آن
قمار و بخت آزمایی یکی از جرایمی است که در سال های اخیر دارای رشد صعودی بوده است. ما در این نوشتار قصد داریم تا شما را با مفهوم قمار و بخت آزمایی و مجازات آن آشنا نماییم.
منظور از قمار چیست؟
قِمار یا قماربازی نوعی بازی است که در آن شرط می‌شود بازنده مالی را به برنده پرداخت کند. همه فقها می‌گویند قمار حرام است؛ البته شرط‌بندی در مسابقات سوارکاری، تیراندازی و شمشیربازی را قمار به حساب نمی‌آورند. به فتوای فقها، بازی با آلات قمار (وسایل قماربازی)، چه به صورت شرط‌بندی و چه بدون آن، حرام است.
آلات قِمار به ابزارهایی می‌گویند که غالبا به منظور قماربازی استفاده می‌شوند. برای تشخیص آلت قمار باید به عرف رجوع کرد چرا که مکان و زمان برای تشخیص این آلات اهمیت ویژه ای دارد. مثلا الآن نمی شود به آلت قمار بودن شطرنج به علت این که در جامعه عرب آلت قمار بوده حکم کرد.
بسیاری از فقها اصل ملاک قماربازی را توأم بودن آن با برد و باخت و شرط بندی می دانند، حتی اگر بازی با آلات قمار نباشد; مانند فوتبال که فی نفسه حرام نیست اما اگر با شرط بندی و برد و باخت مالی همراه باشد، قمار شمرده شده، حرام می گردد.
انواع قمار بازان
قماربازان همگی در یک طبقه قرار نمی گیرند و به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند:
قماربازان تفریحی
این قماربازان بیشتر بخاطر تفریح قمار می کنند و عموما این کار را با دوستان خود انجام می دهند. آن ها توان مالی خود را به خاطر برد به خطر نمی اندازند و ریسک های بزرگ انجام نمی دهند. این افراد باخت را به عنوان قسمتی از بازی می پذیرند و باخت های خود را تعقیب نمی کنند. قماربازی آن ها در امور مربوط به کار یا زندگی خانوادگی شان دخالتی ندارد.
قماربازان حرفه ای
قماربازان حرفه ای به خاطر درآوردن پول قمار می کنند، نه برای هیجان یا احتراز از مشکلات یا گریختن از آن ها. آن ها تمرکز و دقت فوق العاده زیادی از خود نشان می دهند و ریسک های غیر لازم را قبول نمی کنند. آن ها معمولا هنگامی که جلو هستند قمار را متوقف می سازند. بسیاری از معتادان به قمار ادعا می کنند که قماربازان حرفه ای هستند.
اما واقعیت این است که قماربازان حرفه ای مسائل و مشکلاتی ندارند که ناشی از قمار باشد. در پایان ماه یا سال، آن ها همیشه جلو هستند در حالی که معتادان به قمار تقریبا همیشه عقب افتاده اند. البته به این نکته توجه داشته باشید که اکثر این “قماربازان حرفه ای” نیز در طی زمان دچار اعتیاد به قمار می شوند و به تدریج همان مشکلات را تجربه خواهد کرد.
قماربازان پاتولوژیک
این افراد شدیدا به قمار اعتیاد دارند، آن ها در برابر تکانه‌ها یعنی وسوسه‌های مربوط به انجام عمل قمار قدرت مقاومت ندارند. این افراد بدون انجام قمار در زندگی خود تنش یا تحریک زیادی را تجربه می کنند در حالیکه با وجود آن احساس لذت و رضایت می‌کنند. این قماربازان می توانند به دلیل باخت های بزرگ مشکلات مالی و خانوادگی بسیاری را به زندگی خود تحمیل کنند. این افراد برای درمان حتما به مراجعه به روانشناس و تکمیل دوره های روان درمانی نیاز دارند.
احکام قمار بازی
- خوردن غذایی که از راه قِمار به‌دست آمده، حرام است.
- شهادت قمارباز پذیرفته نمی‌شود.
- یادگیری قماربازی حرام است.
- مالی که از راه قمار به دست آمده، مشروع نیست و باید به صاحبش بازگردانده شود.
انواع بازی‌های قمار در فضای مجازی
پیش بینی مسابقات ورزشی
در این گونه سایت‌ها که اخیراً در حال گسترش روز افزون است، افراد با عضو شدن و پرداخت مبالغی قادر به پیش بینی مسابقات ورزشی به خصوص مسابقات فوتبال می‌شوند.
افرادی که در این مسابقات شرکت می‌کنند و دایر کنندگان این سایت‌ها مجرم می‌باشند و افرادی که از این راه اموالی را به دست آورده‌اند باید آن را به صاحبانشان مستردد نمایند.
مسابقات پیامکی
این مسابقات در قالب سؤال و جواب برگزار می‌گردد. روال کار این گونه مسابقات بدین گونه است که افراد با جواب دادن به سؤالی که اصولاً خیلی آسان طرح می‌شود وارد مرحله قرعه کشی مسابقه می‌شوند.
در واقع اگر هزینه جوایزی که به برندگان اهدا می‌شود از محلی غیر از پول شرکت کنندگان در مسابقه باشد به نظر می‌رسد شرکت در این مسابقات مشکل شرعی نداشته باشد.
مسابقات قرعه‌ای (بخت آزمایی)
اساس شکل گیری این مسابقات قرعه و احتمال است و اصولاً شرکت کنندگان در این مسابقات به مهارت و فعالیت خاصی نمی‌پردازند؛ بلکه با پرداخت مقداری هزینه شانس و اقبال خود را امتحان می‌کنند. بخت آزمایی که در اصطلاح انگلیسی به آن لاتاری گفته می‌شود، نوعی قمار دسته جمعی است که به علت جذابیت جوایز آن در حال رواج و گسترش روز افزون می‌باشد.
مجازات قمار بازی
قانون ۷۰۵: «قماربازی با هر وسیله‌ای ممنوع و مرتکبین آن به یک تا شش ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شوند و در صورت تجاهر به قماربازی به هر دو مجازات محکوم می‌شوند».
ماده ۷۰۶: «هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بخرد یا حمل یا نگهداری کند به یک تا سه ماه حبس یا تا ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال جریمه نقدی محکوم می‌شود».
ماده ۷۰۷: «هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بسازد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا از خارج وارد کند یا در اختیار دیگری قرار دهد به سه ماه تا یک سال حبس و یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود».
ماده ۷۰۸: «هر کس قمارخانه دایر کند یا مردم را برای قمار به آنجا دعوت نماید به ۶ ماه تا دو سال حبس و یا از ۳ میلیون تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود».
ماده ۷۰۹: «تمام اسباب و نقود متعلق به قمار حسب مورد معدوم یا به عنوان جریمه ضبط می‌شود، اشخاصی که در قمارخانه‌ها یا اماکن برای صرف مشروبات الکلی موضوع مواد (۷۰۱) و (۷۰۵) قبول خدمت کنند یا به نحوی از انحاء به دایرکننده این قبیل اماکن کمک کنند معاون محسوب می‌شوند و مجازات مباشر در جرم را دارند ولی دادگاه می‌تواند نظر به اوضاع و احوال و میزان تاثیر عمل معاون مجازات را تخفیف دهد».
ماده ۷۱۱: «هرگاه یکی از ضابطین دادگستری و سایر مامورین ذیصلاح از وجود اماکن مذکور در مواد (۷۰۴) و (۷۰۵) و (۷۰۸) یا اشخاص مذکور در ماده (۷۱۰) مطلع بوده و مراتب را به مقامات ذیصلاح اطلاع ندهد یا برخلاف واقع گزارش نمایند در صورتی که به موجب قانونی دیگر مجازات شدیدتری نداشته باشند به سه تا شش ماه حبس یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود».
دلایل رو اوردن افراد به قمار
- اشتیاق برای به دست آوردن پول هرچه بیشتر
- عوامل روان شناختی نظیر مشکلات روحی- روانی که فرد برای فرار از آن ها به قمار پناه می آورد.
- عوامل اجتماعی نظیر تحسین دوستان هنگام برد و به دست آوردن پول های کلان
- باخت میلیمتری : باخت میلیمتری یکی از قوی‌ترین پاداش‌هایی که علم روان‌شناسی تا به امروز شناسایی کرده است. باخت میلیمتری یعنی شخص در شرایطی ببازد که به برد بسیار نزدیک بوده است. در بازی‌های مهارتی باخت میلیمتری تاثیر بسیاری دارد زیرا به فرد این بازخورد را می‌دهد که به برد بسیار نزدیک بوده است و اگر کمی بر تلاش خود اضافه کند برنده خواهد شد، بنابر این فرد این انگیزه را پیدا می‌کند که به تلاشش بیفزاید تا دفعه بعد برنده شود، باخت میلیمتری انگیزه برای تلاش بیشتر را شدیدا تقویت می‌کند و امید افراد را برای برنده شدن در دفعه بعد بالا می‌برد.
- بررسی ها نشان داده این اثر به قدری قوی است که گاهی پاداش حاصل از باخت میلیمتری از پاداش برنده‌شدن هم بیشتر است. لذا بیشتر آن چیزهایی که از چشم شما باخت و شکست دیده می‌شود، از چشم یک قمارباز باخت میلیمتری است همین امر باعث می شود که او روز به روز بیشتر برای رسیدن به برد تلاش کند.
ملاک آلت قمار
تا زمانی که با پاسور، بُرد و باخت و قماربازی نشود مصداق آلات قمار محسوب نمی‌شود.
نمونه رأی جرم قمار
شماره دادنامه قطعی : ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۰۲۴ تاریخ دادنامه قطعی : ۱۳۹۳/۰۱/۲۵
رأی دادگاه بدوی
به موجب کیفرخواست شماره ۹۲۱۰۳۶۳۴-۱۳/۹/۹۲ صادر شده از دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۲۱ تهران ۱. ب.ح. فرزند م.، ۱۹ ساله، شغل دانشجو، اهل و ساکن تهران و مجرد و مسلمان و دارای سابقه محکومیت تعلیقی و مشابه و بازداشت از تاریخ ۲۹/۷/۱۳۹۲ به جهت عجز از تودیع وثیقه و با وکالت بعدی م.پ. ۲. س.م. فرزند ع.، ۲۹ ساله و خانه‌دار، اهل و ساکن تهران و متأهل و مسلمان و آزاد با تودیع وثیقه متهم هستند به ۱- فراهم نمودن موجبات فساد و فحشا ۲- نگهداری مشروب الکلی ۳- نگهداری تجهیزات دریافت از ماهواره و ردیف دوم علاوه بر آن نیز متهم است به نگهداری آلات قمار. با این توضیح که در پی اعلام مرکز پشتیبانی عملیات اطلاعاتی پاواناجا مبنی بر فعالیت ب.ح. با شبکه ماهواره‌ای مستهجن Eurotic و صدور دستورات قضایی نام‌برده شناسایی و در زمان دستگیری و به شرح صورت‌جلسه بازرسی از منزل وی ضمن کشف یک بطری مشروب الکلی، تجهیزات دریافت از ماهواره نیز کشف و نام‌برده در ادامه تحقیقات اظهار داشت: در این شبکه پیغام تلفنی می‌گذاشت و افراد با او تماس تلفنی می‌گرفتند و با بعضی‌ها تلفنی و با بعضی‌ها حضوری ملاقات داشته و در قبال روابط نامشروع از طریق تلفنی یا حضوری بدواً مبالغی را درخواست می‌کرد و پس از اطمینان از واریز وجه به حسابش بین ۱ تا ۲ میلیون ریال تن به عمل مذکور می‌داد.
و در تحقیقات بعدی متهم ردیف دوم را به عنوان دیگر افرادی که به این عمل اشتغال دارد معرفی کرده است. سپس در تاریخ ۱۳/۸/۱۳۹۲ با راهنمایی متهم ردیف اول س.م. در محل سکونتش و با حضور همسرش دستگیر و از منزل وی دو عدد ورق پاسور مستعمل و تجهیزات دریافت از ماهواره و یک بطری مشروب الکلی حاوی نیم لیتر کشف می‌گردد.
متهم ردیف دوم در تحقیقات بعدی و در دادسرا منکر هرگونه رابطه نامشروع با افراد و تشویق آنان به فساد و فحشا بوده و به تشریح نحوه آشنایی خود با ب.ح. می‌پردازد و در مواجهه حضوری ۱۴/۸/۹۲ معلوم می‌شود نام‌بردگان هیچ‌گونه همکاری در تشویق دیگران به فساد یا فراهم کردن آن نداشته و حتی زمانی که متهم ردیف اول به منزل متهم ردیف دوم می‌رود.
با توجه به تقارن آن با ماه مبارک رمضان س.م. روزه داشت و این مطلب را در جلسه دادرسی نیز تکرار می‌کند و متهم ردیف اول مؤکداً هرگونه رابطه کاری در خصوص موضوع اتهامی را رد می‌کند و نیز ضمن انکار ملاقات حضوری و ارتکاب اعمال منافی عفت با مردان، صراحتاً اقرار دارد که با گذاشتن پیغام در شبکه Eurotic و در پی تماس تلفنی افراد برای عمل نامشروع بدواً از آنان می‌خواست تا مبالغی را بین یک تا دو میلیون به حسابش واریز نمایند.
دادگاه با عنایت به مجموع محتویات پرونده و تحقیقات به عمل آمده و دفاعیات وکیل متهم ردیف اول به شرح لایحه تقدیمی و نیز صورت جلسه ۹/۱۰/۹۲ اولاً بزهکاری هر یک از متهمان را دایر بر نگهداری مشروب الکلی و تجهیزات دریافت از ماهواره محرز می‌داند و ثانیاً برخلاف کیفرخواست صادر شده عمل ارتکابی متهم ردیف اول (ب.ح.) را تحریک و دعوت افراد به ارتکاب جرایم منافی عفت از طریق سامانه مخابراتی و منطبق با ماده ۷۴۳ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۸۸ (قانون جرایم رایانه‌ای) تشخیص و به استناد آن و نیز ماده ۷۰۲ قانون مذکور مصوب ۱۳۷۵ و ۹ قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره و با رعایت ماده ۲۷ و ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و تبصره ۴ آن، متهم ردیف اول (ب.ح.) را بابت تحریک و دعوت افراد به ارتکاب عمل منافی عفت از طریق تلفن به تحمل یک سال حبس تعزیری و پرداخت بیست میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت و بابت نگهداری مشروب الکلی به تحمل یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق تعزیری و پرداخت هفتصد و پنجاه هزار (۰۰۰/۷۵۰) ریال جزای نقدی بابت پنج برابر ارزش تجاری مشروب الکلی مکشوفه از وی و بر اساس اعلام معاونت حقوقی اداره گمرک تهران در حق صندوق دولت و بابت نگهداری تجهیزات دریافت از ماهواره به پرداخت سه میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت محکوم می‌کند.
و متهم ردیف دوم (س.م.) را بابت نگهداری مشروب الکلی با رعایت ماده ۳۷ و ۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و به جهت وضع خاص متهم (سرپرستی فرزند) و اظهار ندامت شدیدش به تحمل بیست روز حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی و پرداخت سه میلیون ریال جزای نقدی بدل از شلاق و پرداخت پانصد هزار ریال جزای نقدی دیگر بابت پنج برابر ارزش تجاری مشروب الکلی در حق صندوق دولت و بابت نگهداری تجهیزات دریافت از ماهواره به پرداخت یک میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت محکوم می‌کند.
اما در خصوص اتهام متهمان دایر بر فراهم نمودن موجبات فساد به شرح کیفرخواست و موضوع ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی به جهت عدم دلایل اثباتی و نیز در خصوص اتهام متهم ردیف دوم دایر بر نگهداری آلات قمار، نظر به دفاعیات متهم که از آن برای سرگرمی استفاده می‌کرد و دلیلی بر قماربازی در پرونده ارائه نشده است و مستعمل بودن برگ‌ها خود حکایت بر عدم قماربازی دارد و اصولاً برای قماربازی از اوراق نو و بدون علایم و نشانه و تاخوردگی استفاده می‌کنند و به عقیده دادگاه پاسور به ماهو پاسور و تا زمانی که با آن بُرد و باخت و قمار بازی نشود آلات قمار محسوب نمی‌گردد، لذا به استناد ماده ۱۷۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری رأی بر برائت متهمان از بزه فراهم نمودن موجبات فساد و نیز برائت س.م. از بزه نگهداری آلات قمار صادر و اعلام می‌گردد.
مشروب الکلی معدوم و تجهیزات دریافت از ماهواره به نفع سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ضبط می‌گردد و پاسور مکشوفه نیز به س.م. مسترد و دو حلقه سی‌دی حاوی تصاویر مستهجن نیز معدوم گردد. این رأی حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ، قابل اعتراض در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه ۱۰۸۹ دادگاه عمومی جزایی تهران ـ غفاری
رأی دادگاه تجدید نظر
در خصوص تجدیدنظرخواهی خانم ب.ح. با وکالت خانم م.پ. نسبت به قسمتی از دادنامه شماره ۰۱۱۸۴ مورخ ۱۱/۱۰/۹۲ صادره از شعبه ۱۰۸۹ دادگاه عمومی جزایی تهران مشعر بر محکومیت نام‌برده به تحمل دو فقره یک سال حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق به عنوان تعزیر توأم با پرداخت دو فقره جزای نقدی و ضبط تجهیزات دریافت از ماهواره به اتهامات نگهداری مشروب الکلی و تجهیزات دریافت از ماهواره و تحریک افراد به ارتکاب جرایم منافی عفت از طریق سامانه مخابراتی توجهاً به محتویات پرونده و کیفیات منعکس در آن مآلاً اعتراض مؤثری که نقض دادنامه را ایجاب نماید از ناحیه مشارالیها به عمل نیامده است و در رسیدگی دادگاه بدوی نیز اشکالی که بر اساس رأی لطمه وارد سازد مشهود نیست.
النهایه با ملاحظه جنسیت محکوم‌علیها و نوجوانی وی و از طرفی اظهار ندامت و پشیمانی و هم‌چنین همکاری او در شناسایی مجرم دیگر مجازات‌های حبس و شلاق را به ترتیب به دو فقره ۹۱ روز حبس و پرداخت هفت میلیون ریال جزای نقدی با رعایت تبصره ۲ ماده ۲۲ اصلاحی مصوب ۸۱ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب تقلیل و تبدیل نموده، نهایتاً با رد اعتراض دادنامه موصوف را مستنداً به بند الف ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری به کیفیت مرقوم تأیید می‌نماید. این رأی قطعی است.
رئیس شعبه ۹ دادگاه تجدیدنظر استان تهران ـ مستشار دادگاه
موسوی ـ ظاهری
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با در اختیار داشتن وکیل پایه یک دادگستری و مشاورین حقوقی باتجربه درخدمت شما عزیزان است. و شما می توانید سوالات حقوقی خود را با کارشناسان ما درمیان بگذارید و پاسخ مناسب را دریافت نمایید. و یا به کمک وکیل پایه یک دادگستری در این موسسه دعوای کیفری خود را پیگیری نمایید.
