تکرار جرم و مجازات آن
مباحثی از قبیل تکرار و تعدد جرم یکی از موضوعات مطرح درحوزه حقوق کیفری است. ما نیز در این نوشتار قصد داریم تا شما را با مفهوم تکرار جرم و مجازات آن آشنا نماییم.
تکرار جرم وصف رفتارهای مجرمانه کسی است که به‌موجب حکم قطعی لازم‌الاجرا از یکی از محاکم کیفری، محکومیت کیفری یافته و بعداً مرتکب جرم دیگری شده است. یکی از جهات تمایز تعدد و تکرار جرم، وجود سابقه محکومیت کیفری است که شرط مهم تحقق تکرار جرم است.
ماده ۱۳۶ قانون مجازات اسلامی در این خصوص مقرر می دارد :
«هرگاه کسی ۳ بار مرتکب یک نوع جرم موجب حد شود و هر بار حد آن جرم براو جاری گردد حد وی در مرتبه ۴ اعدام است».
این ماده ناظر به تکرار جرم در جرایم حدی است.
در جرایم حدی معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم اجرای حکم است. یعنی اگر جرایم متعدد قبل از اجرای حکم باشد مورد از موارد تعدد است اما اگر جرم دوم بعد از اجرای مجازات جرم اول باشد مورد از موارد تکرار است. برخلاف جرایم تعزیری که معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم قطعیت حکم است.
ماده ۱۳۷ـ هرکس به‌علت ارتکاب جرم عمدی به موجب حکم قطعی به یکی از مجازات های تعزیری از درجه یک تا درجه پنج محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم عمدی تعزیری درجه یک تا شش گردد، حداقل مجازات جرم ارتکابی میانگین بین حداقل و حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و دادگاه می تواند وی را به بیش از حداکثر مجازات تا یک چهارم آن محکوم کند.
این ماده به تکرار جرم در جرایم تعزیری اشاره دارد که معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم قطعیت حکم است.
مجازات تکرار جرم در جرائم تعزیری
علاوه بر تکرار جرم در جرائم حدی، این موضوع در جرائم تعزیری نیز مورد بررسی قانون گذار قرار گرفته است. جرم تعزیری، جرمی است که با توجه به شرایط جامعه و اوضاع و احوال قانون گذار تعریف کرده است و خودش باتوجه به نوع و شدت عمل ارتکابی برای آن مجازات در نظر گرفته است که البته برخلاف جرم حدی که امکان تغییر و تخفیف در مجازات وجود ندارد، امکان تغییر و تخفیف در آن وجود دارد.
مجازات تکرار جرم در جرائم تعزیری به این ترتیب است که اگر کسی به موجب یک حکم قطعی به یکی از مجازات های تعزیری از درجه یک تا شش محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا شش دیگری شود، به حداکثر مجازت تا یک و نیم برابر آن محکوم می شود .
تکرار جرائم تعزیری در صورت وجود جهات تخفیف در مجازات
الف – چنانچه مجازات قانونی دارای حداقل و حداکثر باشد، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا میانگین حداقل و حداکثر مجازات تقلیل دهد.
ب – چنانچه مجازات ثابت یا فاقد حداقل باشد، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا نصف مجازات مقرر کاهش دهد.
البته اگر مرتکب دارای سه فقره محکومیت قطعی مشمول مقررات تکرار جرم یا بیشتر از آن باشد، مقررات تخفیف اعمال نمی‌شود.
مجازات تکرار جرم در جرائم حدی
مرتکبی که دو بار یا بیشتر اقدام به ارتکاب جرمی می‌کند مسلم است که مجازات او نیز متفاوت خواهد بود و سخت‌تر مورد تتبیه قرار خواهد گرفت. این شدت در مورد جرائم حدی نیز وجود دارد، جرائم حدی جرائمی هستند که مجازات آن‌ها در شرع تعیین شده است و قانون گذار مستقیما و عینا آن‌ها را در قانون ذکر کرده است.
از این رو امکان تغییر و حذف مجازات وجود ندارد. مجازات تکرار جرم در جرائم حدی به موجب ماده ۱۳۶ قانون مجازات اسلامی ۹۲ مشخص شده است. طبق این ماده در صورتی که کسی سه بار مرتکب یک جرم که مجازات آن حدی است بشود، و در هر بار هم مجازات نسب به او اعمال شود، در مرتبه چهارم مجازات او اعدام است.
بنابراین کسی که سه بار مجازات حدی به نسبت به او اعمال شده است ، در صورت تکرار جرم حدی برای بار چهارم ، مجازات او اعدام خواهد بود.
نمونه رأی پیرامون تکرار جرم
رای بدوی
در مورد کیفرخواست شماره ۹۱۱۴۳۲۱۲۳۰۰۲۷۶۰ مورخه ۲۹/۷/۱۳۹۱ صادره از دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۲۱ تهران در خصوص اتهام :۱ـ خانم م.م. فرزند غ.، ۳۶ ساله، اهل و مقیم اسلام شهر ۲ـ خانم س.ک. فرزند ک.، ۲۹ ساله، اهل و ساکن تهران ۳ـ خانم الف.م. فرزند الف.، ۲۶ ساله، اهل و مقیم تهران ۴ـ آقای م.ج. فرزند الف.، ۴۰ ساله، اهل و مقیم تهران ۵ـ آقای الف.ع.، ۳۹ ساله، اهل و مقیم تهران ۶ـ آقای ع.م. فرزند م.، ۳۱ ساله، اهل و مقیم تهران است.
که دایر بر ردیف اول، دایر کردن مرکز فساد و فحشاء و ردیف دوم الی ششم ارتکاب فعل حرام از طریق حضور در مرکز فساد؛ با توجه به مجموع محتویات پرونده، دفاعیات متهمین در مراحل تحقیق و دادرسی و عدم حضور متهمان ردیف دوم الی سوم در جلسه دادگاه بوده است.
و نظر به این‌که در جهت اثبات اتهامات فوق‌الذکر در پرونده دلیل یا مدرک محکمه‌پسندی موجود نمی‌باشد و قرائن و امارات موجوده نیز مفید علم و یقین دال بر ارتکاب بزه‌های مذکور توسط متهمین نمی‌باشد.
مضافاً این‌که جرم دایر کردن مرکز فساد و فحشاء در صورتی منطبق با ماده استنادی در کیفرخواست (۶۳۹ قانون مجازات اسلامی) می‌باشد که به نحو عادت و تکرار واقع شود. در حالی که در مانحن‌فیه این مطلب احراز نمی‌گردد و به تبع آن نیز جرم ارتکاب فعل حرام از طریق حضور در مرکز فساد موضوعاً منتفی است.
فلذا دادگاه به لحاظ فقد ادله اثباتی و عدم وجود بینه شرعیه و عدم احراز وقوع بزه و مستنداً به حاکمیت اصالت البرائت و اصل ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۱۷۷ و ۲۱۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری و قاعده فقهی تدرء‌الحدود بالشبهات رأی بر برائت مشارالیهم صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادره حضوری و ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در مرجع تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه ۱۰۹۰ دادگاه عمومی جزایی تهران ـ مشاری
رأی دادگاه تجدید نظر
در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای اکبری معاون دادستان و سرپرست دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۲۱ تهران نسبت به دادنامه شماره ۱۳۹۰ مورخ ۲۶/۱۲/۹۱ صادر شده از شعبه ۱۰۹۰دادگاه عمومی جزایی تهران که به موجب آن حکم بر برائت تجدیدنظرخواندگان خانم‌ها و آقایان: ۱ـ م.م.، ۲ـ س.ک.، ۳ـ الف.م.، ۴ـ م.ج.، ۵ـ الف.ع.، ۶ـ ع.م. است.
که به اتهام به ترتیب، دایر کردن مرکز فساد و فحشاء (ردیف اول) و ارتکاب فعل حرام از طریق حضور در مرکز فساد (ردیف دوم الی ششم) اصدار گردیده است.
و با توجه به محتویات پرونده، نظر به این‌که بر دادنامه و مبانی استدلال و استنباط دادگاه بدوی در احراز بی‌گناهی و صدور حکم بر همین مبنا ایراد و اشکالی مترتب نیست.
و موافق موازین قانونی اصدار یافته و این‌که در این مرحله از دادرسی اعتراض مؤثری که بی‌اعتباری و نقض دادنامه را موجب شود به عمل نیامده است، و دادگاه با رد تجدیدنظرخواهی، مستنداً به بند الف ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری، دادنامه تجدیدنظرخواسته را تأیید می‌نماید. رأی دادگاه قطعی است.
مستشاران شعبه ۱۴ دادگاه تجدیدنظر استان تهران
نیک‌نژاد ـ تیموری
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با در اختیار داشتن وکیل پایه یک دادگستری و مشاورین حقوقی باتجربه درخدمت شما عزیزان است. و شما می توانید سوالات حقوقی خود را با کارشناسان ما درمیان بگذارید و پاسخ مناسب را دریافت نمایید. و یا به کمک وکیل پایه یک دادگستری در این موسسه دعوای کیفری خود را پیگیری نمایید.
