نشر اکاذیب و مجازات آن

 نشر اکاذیب

نشر اکاذیب یکی از جرایمی است که در شاخه حقوق کیفری قرار می گیرد که در حوزه جرایم علیه اشخاص مورد بررسی قرار می‌گیرد که در این مقاله سه بخش تعریف نشر اکاذیب و مفهوم آن، شرایط وقوع و مجازات نشر اکاذیب را به طور اختصاصی بررسی خواهیم کرد.

در دنیای امروز با گسترش و پیشرفت علم تکنولوژی رسانه ها ،اخبار و مطبوعات، شاهد مبادله اخبارخبر زیادی از این راه می باشیم که در بعضی از مواقع عده‌ای از اشخاص با سوء نیت و با قصد قبلی اقدام به منتشر نمودن اخباری می‌کنند که فضای جامعه و اذهان عمومی را دپار آشفتگی و برهم زدگی می کند، در همین راستا بررسی جرم نشر اکاذیب در علم حقوق بسایر حائز اهمیت می باشد.

تعریف نشر اکاذیب در قانون

در تعریف نشر اکاذیب اینطور آمده است: منتشر نمودن اخبار کذب در بین عموم جامعه، نتیجتا هرشخصی که با هدف ضرر رساندن به دیگران یا تشویش اذهان عمومی اقدام به انتشارخبر های کذب ودروغ نماید، فردی که مرتکب این نوع از جرم شده است شامل جرایم علیه اشخاص می باشد.

همچنین قانونگذار در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی به موضوع جرم انتشار اکاذیب پرداخته است، که به شرح ذیل می باشد:

“هرکس به قصد اضرار به غیر، یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی و خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً  یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی و معنوی به غیر وارد شود یا نه، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان باید به حبس از ۲ ماه تا ۲ سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.”

شرایط تحقق جرم نشر اکاذیب

برای آنکه جرم نشراکاذیب محقق شود نیازی به وقوع نتیجه ضرر یا تشویش اذهان عمومی نداشته و برای تحقق این جرم نیز باید شرایطی مهیا باشد که آن شرایط به شرح ذیل می باشد:

• اعمال انجام شده و اخبار منتشر شده حتماً باید کذب و دروغ باشد.
• مرتکب با سوء نیت و قصد قبلی و قصد اضرار وضرر رساندن به دیگری این کار را انجام داده باشد.

منظور از اصطلاح اظهار کردن در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی به معنی و مفهوم فاش کردن، آشکار نمودن، بیان نمودن، است و در اکثر مواقع هم به معنی فاش کردن و آشکار کردن در نظر مقنن بوده بنابراین ظاهر یا علنی شدن کذب ضروری است.

یعنی اگر فردی مطالب و اخبار دروغ را در یکی از وسایل مورد نظر قانونگذار مکتوب کند اما به جز او هیچ کس دیگری از آن مطالب با خبر نشود نمی‌توان گفت که در اینجا نشر اکاذیب صورت گرفته زیرا اظهار‌کردن تحقق نیافته است.

بر اساس ماده ۶۹۸ قانون تعزیرات

“برای تحقق جرم اظهار یا نشر اکاذیب علاوه بر لزوم دروغ بودن مطالب طرح شده باید این کار به وسیله نامه ،شکواییه، مراسله، عریضه ،گزارش کتبی و یا توزیع هرگونه اوراق چاپی و غیر چاپی چه به صورت صریح و چه به صورت نقل قول ضمنی صورت گیرد.”

در جرم نشر اکاذیب اثبات کذب بودن اظهارات بر عهده شخص مدعی است و اگر مرتکب این نوع از جرم در مقام دفاع از خود بتواند درستی و صحت این اظهارات را ثابت کند تبرئه خواهد شد و دیگر مجازاتی نسبت به وی اعمال نمی شود. بنابراین از آن جایی که بار اثبات این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است ودر صورت عدم توانایی تبعات جدی به دنبال خواهد داشت کمک گرفتن از یک وکیل دادگستری ویا مشاور حقوقی مفید به نظر می رسد.

در این میان موضوعی تحت عنوان افترا نیز در قانون مطرح شده است که گاها ممکن است با نشر اکاذیب اشتباه گرفته و در ادامه به بیان تفاوت های این دو مورد می پردازیم.

تفاوت جرم افترا با جرم نشر اکاذیب

در افترا چیزی که به شخص دیگری نسبت داده می‌شود عملی است که براساس قانون جرم شناسایی می شود ولی در نشر اکاذیب عملی که فرد به دیگری نسبت می‌دهد جرم نیست بلکه عمل خلاف واقع و کذب می باشد که با نسبت دادن آن به فرد دیگر باعث رسیدن ضرر و زیان به او و یا تشویش اذهان عمومی خواهد شد.

مجازات جرم نشر اکاذیب

مجازات جرم نشر اکاذیب در قانون مجازات اسلامی اینطور آمده است که:

“مطابق ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، مجازات جرم نشر اکاذیب به این صورت بیان شده است که شخص مرتکب علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به مجازات حبس از ۲ ماه تا ۲ سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.”

پس مجازات این دسته از جرایم شلاق یا حبس تعزیری می باشد و همچنین منظور از اعاده حیثیت نیز اعاده حیثیت از بزه دیده جرم و شخصی است که جرم علیه او رخ داده است به این معنی که اگر اظهارات کذب، یا انتساب اعمال خلاف واقع توسط مجرم منجر به کسر حیثیت و اعتبار دیگری شده باشد باید اقداماتی را جهت بازگرداندن حیثیت از دست رفته او انجام دهد که از جمله این اقدامات می‌توان به درج حکم در روزنامه با هزینه محکوم‌علیه اشاره نمود.

یکی از نکات حائز اهمیت این موضوع آن است که نشر اکاذیب جزو جرایم قابل گذشت و دارای ماهیت خصوصی شناخته شده مگر در شرایطی که قربانی جرم مذکور شخص معینی نباشد بلکه به قصد تشویش اذهان عمومی بدون آن که قربانی جرم شخص معینی باشد، صورت گیرد که در این شرایط اینطور به نظر می آید که این جرم  قابل گذشت نمی باشد.

موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با همکاری و یاری وکلای کیفری متخصص ومشاوران حقوقی، برای احقاق حقوق شما در زمینه کیفری تا اخرین مرحله رسیدگی در کنار شما خواهد بود.

سوالات متداول

نشر اکاذیب در کدام شاخه از علم حقوق قرار می گیرد؟

جرم انتشار اکاذیب یکی از جرایمی است که در شاخه حقوق کیفری قرار می گیرد که در حوزه جرایم علیه اشخاص مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نشر اکاذیب به چه معنا می باشد؟

منتشر نمودن اخبار کذب در بین عموم جامعه، نتیجتا هرشخصی که با هدف ضرر رساندن به دیگران یا تشویش اذهان عمومی اقدام به انتشارخبر های کذب ودروغ نماید، فردی که مرتکب این نوع از جرم شده است شامل جرایم علیه اشخاص می باشد.

برای جرم نشر اکاذیب در قانون جه مجازاتی تعیین شده است؟

مجازات جرم نشر اکاذیب به این صورت می باشد که شخص مرتکب علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به مجازات حبس از ۲ ماه تا ۲ سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.”