هیات تخصصی و عمومی دیوان عدالت اداری

هیات تخصصی دیوان عدالت اداری

در این مقاله در خصوص هیات های تخصصی و عمومی دیوان صحبت خواهیم کرد ، امیدوارم که با خواندن این مقاله به اطلاعات جامعی در این خصوص دست پیدا کنید .

مطابق آن چه در ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان آمده است ، کلیه مواردی که مطابق قوانین در صلاحیت هیات عمومی دیوان می باشد ابتدا به هیات های تخصصی که تعداد آن ها حداقل ۱۵ نفر از قضات دیوان می باشد ارجاع داده می شود.

صلاحیت های هیئت تخصصی مطابق قانون به سه قسم تقسیم می شود به این شکل که مطابق ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان ، هیات عمومی دیوان یک سری صلاحیت ها و اختیاراتی دارد که در سه بند مطرح شده است که  قبل از رسیدگی به آن ها این موارد را به هیئت تخصصی ارجاع می دهد.

صلاحیت هیات تخصصی در پیگیری شکایات انجام شده از مصوبات

منظور از مصوبات در اینجا مصوبات و آیین نامه هایی هستند که توسط سازمان ها و موسسات دولتی و غیر دولتی ایجاد شده اند و به نوعی منجر به تضییع حقوق افراد گشته و به جهت این امر مورد شکایت واقع شده اند ، هیات عمومی دیوان صلاحیت رسیدگی دارد ولی چنانچه که گفتیم ابتدا هیئت تخصصی به این امر رسیدگی می نماید.

حال مراحلی در دیوان عدالت در خصوص شکایت از مصوبات باید طی شود که به این نحو می باشد :

بعد از آن که دیوان دادخواست رسیدگی به مصوبه ایجاد شده ای که در خصوص آن شکایت شده  را دریافت نمود، ابلاغیه ای جهت پاسخ به دادخواست مطرح شده به طرف دیگر شکایت ارسال می نماید. 

بعد از آن که پاسخ مربوطه را دریافت نمود پرونده را به هیئت تخصصی ارسال می‌کند  و رئیس هیات عمومی پرونده را به اعضای هیئت تخصصی ارجاع می دهد.

بعد از آن که هیات در خصوص موضوع مطرح شده بررسی های لازم را انجام داد نسبت به آن تصمیم گیری می نماید.

در خصوص بحث بررسی و تصمیم گیری چنانچه اکثریت مطلق هیئت تخصصی شکایت مطرح شده را قبول نمایند و دستور به ابطال مصوبه مورد شکایت بدهند ، پرونده را به هیات عمومی ارسال می کنند و در این جا موضوع باز جهت رسیدگی در هیات عمومی بیان می شود و این هیات موظف به تابع بودن از نظر هیات تخصصی نمی باشد.

زمانی که موضوع در هیئت تخصصی مطرح می شود اگر اکثریت هیات عقیده بر رد شکایت داشته باشند موضوع در هیئت تخصصی مختومه می گردد و رای هیئت تخصصی  در مدت ۲۰ روز از تاریخ صدور،  قابل اعتراض در هیات عمومی می باشد ، حال در صورتی که اکثریت عقیده بر رد شکایت نداشته باشند و معتقد به ابطال مصوبه باشند نظر خود را جهت مطرح شدن به هیات عمومی ارسال می نمایند.

صلاحیت هیات تخصصی در پیگیری به تعارض بین احکام

یکی از صلاحیت های تعیین شده مطابق قانون صدور رای وحدت رویه در خصوص ارای متعارضی بود که در  موضوع مشابه توسط شعب دیوان صادر شده بود ، حال در خصوص این مورد قانون هیچ صحبتی در مورد این که حدود صلاحیت و نحوه تصمیم گیری در این مورد توسط هیات تخصصی نکرده است اما در کل رویه هیات عمومی دیوان به این صورت است که از هیئت تخصصی یک نظریه مشورتی می‌خواهد به این معنا که بررسی ها و تعیین حکم توسط هیئت تخصصی هیچ اثری در تصمیم هیئت عمومی نداشته و تصمیم هیئت تخصصی برای این هیئت می تواند مورد اجرا واقع نشود.

صلاحیت هیات تخصصی در خصوص صدور رای ایجاد رویه

 در خصوص این مورد نیز مانند مورد صدور رای وحدت رویه در قانون دیوان صحبتی به میان نیامده است به همین دلیل موضوع مطرح شده در هیئت تخصصی صرفا به صورت ارائه نظریه مشورتی پیگیری می شود و همانند موارد بالا نیز هیئت عمومی ملزم به اجرای آن تصمیم و نظر نمی باشد و نمی توان هیئت عمومی را به هیچ استناد قانونی مجبور به اجرا و به کار بردن آن چه که هیئت تخصصی دیوان به آن اشاره داشته نمود.  

هیات های تخصصی تشکیل شده در دیوان عدالت اداری

• هیات اداری و استخدامی
• هیات آموزشی و فرهنگی
• هیات شهرسازی و اسناد
• هیات اقتصادی ، مالی
• هیات امور مربوط به اراضی
• هیات مهندسی و صنایع

اعتراض به ارای صادره در هیات عمومی دیوان در هیات تخصصی صورت می گیرد ؟

جواب ما مطابق آن چه در قانون امده است خیر می باشد . حال برای آن که علت این امر را بدانیم باید بگوییم که مطابق آن چه در قانون تشکیلات و آیین دادرسی آمده است رسیدگی به اعتراض از ارای صادر شده در هیات عمومی صرفا در هیئت عمومی قابل طرح می باشد.

به این صورت که اگر به طور مثال در خصوص مصوبه ای شکایتی صورت گرفته باشد و هیئت عمومی حکم به ابطال این مصوبه ندهد و در این خصوص حکم صادر نماید ولی این امر توسط رئیس قوه قضایی و یا دیوان مورد اعتراض واقع گردد این موضوع در خود هیئت عمومی قابل مطرح است و ضرورتی ندارد که ابتدا در هیئت تخصصی بیان شود. 

علت این امر آن است که اعتراض به رای صادر گشته از هیات عمومی جز موارد بیان شده در ماده ۱۲ قانون دیوان نیست که بخواهیم به جهت آن ابتدا این موضوع را هیئت تخصصی بیان نماییم.

این هیات به نوعی صلاحیت بیان نظر در خصوص آن چه که هیات عمومی بیان کرده است را ندارد .