سرقت و کلاهبرداری رایانه ای

مقدمه

جرایم رایانه ای

جرم سرقت از جمله متداول‌ترین جرائم در هر جامعه‌ای یاد می‌شود. این دسته از جرائم ممکن است به شکل قدیمی و شکل سنتی محقق شود.

در این صورت این جرم، جرمی علیه اموال محسوب شده و یا اینکه به شکل رایانه‌ای و در بستری مجازی صورت می‌گیرد، که با عنوان سرقت رایانه‌ای و به عنوان یکی از جرائم رایانه‌ای مهم شناخته می‌شود.

سرقت رایانه‌ای

سرقت رایانه‌ای بر مبنای همان عمل ربودن که در سرقت سنتی نیز به کار گرفته می‌شود، در قانون جرائم رایانه‌ای تعریف شده است.

این نوع از سرقت تحت عنوان فصل سوم «سرقت و کلاهبرداری مرتبط با رایانه» و در ماده ۱۲ قانون جرائم رایانه‌ای مورد جرم انگاری قرار گرفته است. ماده ۱۲ قانون جرائم رایانه‌ای مقرر نموده است:

هرکس که به طور غیرمجاز داده‌های متعلق به دیگری را برباید، چنانچه عین داده‌ها در اختیار صاحب آن باشد، به جزای نقدی از یک میلیون (۱.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و در غیر این صورت به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

درنتیجه سارق رایانه‌ای که مرتکب جرم سرقت رایانه‌ای می‌شود طبق ماده ۱۲ قانون جرائم رایانه‌ای، بسته به اینکه عین داده‌ها در اختیار صاحب و مالک آنها باشد یا خیر مجازات متفاوتی محکوم می‌شود.

یعنی اینکه اگر عین داده‌ها در اختیار صاحب و مالک آنها باشد، سارق رایانه‌ای به جزای نقدی از یک میلیون (۱.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال محکوم می‌شود.

در مقابل اگر عین داده‌ها در اختیار صاحب و مالک آنها نباشد به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

نکات مهم مربوط به جرم سرقت رایانه‌ای

۱. توجه نماید که میان سرقت سنتی مقرر در قانون مجازات اسلامی و سرقت رایانه‌ای مقرر در قانون جرائم رایانه‌ای متفاوت است. درنتیجه سرقت رایانه‌ای بر خلاف سرقت سنتی که با ربودن اموال سروکار دارد، با ربودن اطلاعات مرتبط است.

در واقع در سرقت رایانه‌ای، سارق دستگاه دیجیتالی مانند رایانه، تلفن همراه یا فلش را به سرقت نمی‌برد، بلکه اطلاعات درون آن را به شکل کامل از دسترس صاحب اطلاعات خارج می‌کند (Cut) و یا نسخه‌ای از آن را سرقت می‌کند.

۲. دومین نکته مربوط به سرقت رایانه‌ای آن است که اطلاعات یا همان داده‌ها، در موضوع سرقت رایانه‌ای می‌تواند از هر نوع و جنسی باشد.

به طور مثال ممکن است موضوع سرقت رایانه‌ای اطلاعات نوشتاری، تصویری یا صوتی باشد.

۳. نکته ی مهم دیگری که در رابطه با جرم سرقت رایانه‌ای مهم است آن است که این نوع از سرقت ، اقدام علیه محرمانگی افراد تلقی شده و ارزش داشتن داده سرقت شده از نظر ضرورت ندارد.

به همین خاطر فارغ از مالی یا غیرمالی بودن اطلاعات سرقت شده، جرم سرقت رایانه‌ای امکان وقوع دارد و این بر خلاف موضوع ارزش مالی داشتن در نوع سنتی سرقت است.

قانونگذار در ماده ۷۴۰ قانون مجازات اسلامی، کتاب تعزیرات به تعریف سرقت رایانه ایی پرداخته است. بر طبق این ماده هرکس به طور غیرمجاز داده ‎های متعلق به دیگری را برباید مشمول عنوان سرقت رایانه ایی می شود.

کلاهبرداری رایانه ایی:

کلاهبرداری از طریق رایانه نیز همانند سرقت رایانه ایی جرم انگاری شده است. قانونگذار در ماده ۷۴۱ تعزیرات به تعریف کلاهبرداری رایانه ایی پرداخته است. بر طبق این ماده :

هرکس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‎ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند. مرتکب کلاهبرداری رایانه ایی شده است.

نکته: در کلاهبرداری رایانه ایی نیز برخلاف سنتی، نیازی به تحصیل مال نیست. بلکه تحصیل یک منفعت یا خدمت یا حتی یک امتیاز مالی نیز کفایت می کند. منفعتی مانند شرکت داده شدن در یک قرعه کشی.

تفاوت سرقت و کلاهبرداری رایانه ایی:

در کلاهبرداری رایانه ایی یک عملیات متقلبانه ایی صورت می گیرد که باعث گول خوردن قربانی می گردد. اما در سرقت رایانه ایی نیازی به فریب دادن طرف مقابل نداریم. گفتیم که حتی کپی کردن یک عکس نیز سرقت رایانه ایی ممکن است محسوب شود.

چگونگی شکایت در رابطه با جرایم رایانه ای:

برای ثبت شکایت در جرایم رایانه ایی، کار را باید مانند تمام جرایم دیگر شروع کنید. برای این منظور ابتدا به دفاتر خدمات قضایی مراجعه می کنید. بعد اقدام به ثبت شکواییه می کنید. بعد از ثبت شکواییه یک نسخه از آن را با خود به دادسرای جرایم رایانه ایی برده و ادامه کار را پیگیری می کند.

موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم در راستای احقاق حقوق شما با همکاری وکلای متخصص در همه زمینه های حقوقی حاضر به ارائه خدمات مربوطه می باشد. در خصوص دعاوی مربوط به جرایم رایانه ای موسسه با در اختیار گذاشتن وکیل جرایم رایانه ای ماهر و متخصص می تواند به احقاق حقوق شما در مقابل تضییع آن یاری نماید.

[pbp id=0]