چک صیادی چیست
چک صیادی یکی از مسائلی است که در حقوق ایران مطرح است. این مفهوم به معنای نوشتن چک برای پرداخت هزینه یا قرض به یک فرد در حالی است که موجودی کافی برای پرداخت در حساب بانکی شخص نویسنده چک موجود نیست. به عبارت دیگر، شخصی چک را صادر می کند در حالی که در واقع قادر به پرداخت آن نیست.
هدف از ایجاد از این نوع چک، کاهش آمار چک‌های برگشتی و جلوگیری از صدور چک برای افراد بد حساب است.
در حقوق ایران، این نوع چک یک جرم است و مجازات آن با توجه به مبلغ چک و سابقه نویسنده می تواند متفاوت باشد. این مجازات ممکن است شامل دستگیری، جریمه مالی، زندان و یا ترک خدمت باشد. همچنین، فردی که چکی صیادی کرده است می تواند توسط صاحب چک دادخواست مالی در دادگاه از وی خواستار بازپرداخت مبلغ چک شود.
معنای رنگ‌های مختلف چک صیادی
در حقوق ایران، رنگ های مختلف چک به شرح زیر است:
رنگ سفید: به معنای آن است که حساب بانکی صاحب چک در هنگام صدور چک، موجودی کافی نداشته و چک برگشت خورده است.
رنگ قرمز: معنای این چک آن است که صاحب حساب بانکی چک در هنگام صدور چک موجودی کافی نداشته و بانک برای جلوگیری از برگشت چک، آن را به صورت قرمز ابلاغ می کند.
رنگ زرد: در این نوع چک بانک چک را به دلیل وجود مشکلی در حساب بانکی صاحب چک، برای پرداخت اعتباری آن ابلاغ کرده است.
رنگ سبز: چک سبز صیادی یعنی اینکه صاحب حساب بانکی چک قبل از سررسید آن، حساب خود را مسدود کرده و این اقدام از سوی بانک با ابلاغ چک سبز، به بانک دریافت کننده اطلاع داده می شود.
لازم به ذکر است که این رنگ ها تنها برای اعلام وضعیت چک به صورت پیشفرض استفاده می شوند و برای حل و فصل مسئله، نیاز به تحلیل دقیق تری از موضوع دارید. همچنین، رنگ های چک ممکن است در برخی کشورهای دیگر با معانی متفاوتی استفاده شوند.
ثبت چک صیادی
سامانه صیاد یکی از سامانه‌های الکترونیکی است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ایجاد شده است و به‌منظور کاهش ریسک صیادی و جلوگیری از وقوع آن در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، نحوه ثبت چک صیادی در سامانه صیاد توضیح داده می‌شود:
ابتدا، صاحب چک باید به یکی از شعب بانکی مربوطه مراجعه کند و یک حساب در سامانه صیاد باز کند.
سپس، صاحب چک باید اطلاعات مربوط به چک شامل مبلغ، تاریخ پرداخت، نام بانک و شماره حساب را به بانک ارائه دهد.
بانک، پس از بررسی و تأیید اطلاعات چک، آن را در سامانه صیاد ثبت می‌کند.
حال، در صورتی که چک پرداخت نشده باقی بماند، دارنده چک می‌تواند با درخواست خود به بانک مربوطه مراجعه کند و درخواست وصول چک را از طریق سامانه صیاد ارسال کند.
سپس، بانک مربوطه با استفاده از اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد، اقدام به پرداخت مبلغ چک به دارنده آن می‌کند.
در صورتی که صاحب چک، مبلغ چک را پرداخت کند، دارنده چک می‌تواند درخواست لغو وصول را از طریق سامانه صیاد ارسال کند.
در کل، استفاده از سامانه صیاد برای ثبت چک و وصول آن، به‌عنوان یک راه حل الکترونیکی برای کاهش ریسک صیادی و جلوگیری از وقوع آن، بسیار مؤثر است. 
ویژگی‌های چک صیادی
ویژگی‌های چک صیادی به شرح زیر است:
۱. عدم وجود موجودی کافی در حساب صاحب چک
یکی از ویژگی‌های اصلی این نوع چک، عدم وجود موجودی کافی در حساب صاحب چک است. در این صورت، بانک نمی‌تواند مبلغ چک را به صاحب چک پرداخت کند.
۲. اشتباه در تعیین تعهدات مالی
صاحب چک در برخی موارد ممکن است تعهدات مالی خود را در چک به‌صورت نادرست تعیین کند، مثلاً مبلغ بیشتری را نسبت به واقعیت در چک ذکر کند. در این صورت، اگر مبلغ واقعی در حساب صاحب چک وجود نداشته باشد، چکی به نام صیادی تلقی خواهد شد.
۳. فریب دریافت‌کننده چک
برخی از افراد ممکن است در نوشتن چک‌های خود به منظور فریب دریافت‌کننده چک، از تعبیرات و عبارات غلط و یا ناکارآمد استفاده کنند. به‌طور مثال، ممکن است در ظاهر چک مبلغ بالا ذکر شود، اما با استفاده از عبارات غلط و نادرست، چک مبلغ بسیار کمتری را نشان دهد. در این صورت نیز از این نوع چک تلقی می‌شود.
۴. عدم تأیید صحت چک
دریافت کننده چک نمی‌تواند صحت وجود موجودی کافی در حساب صاحب چک را تأیید کند و این موضوع نیز می‌تواند به وقوع چکی به نام صیادی منجر شود.
به‌طور کلی، چک صیادی یکی از مسائل مهم در حوزه حقوق ایران است که به منظور جلوگیری از وقوقوع آن، باید قوانین و مقررات مربوط به نوشتن و پرداخت چک را به‌دقت رعایت کرد. همچنین، بانک‌ها نیز باید از روش‌های مناسبی برای بررسی و تأیید صحت چک‌ها استفاده کنند تا این مشکل به حداقل کاهش یابد.
در ایران، طبق ماده ۲۶۷ قانون تجارت، اگر چک پرداخت نشده باقی بماند، دارنده چک حق دارد با درخواست خود به دادگاه، مبلغ چک را از صاحب چک خواستاری کند. در صورت عدم پاسخگویی صاحب چک، می‌توان به پیگیری اجرای حکم و استفاده از اموال صاحب چک پرداخت نشده برای پرداخت مبلغ چک پرداخت نشده اقدام کرد.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با سابقه درخشان در پرونده‌های حقوقی و در اختیار داشتن وکلای مجرب همواره آماده خدمت رسانی در حوزه چک و سفته و چک برگشتی به شما عزیزان می‌باشد.
