عقد هبه و شرایط آن

مالی که مشخص و قابل دید و ارزیابی باشد را به اصطلاح “مال معین” گفته می‌شود و می‌توان آن را به صورت هبه نیز اهدا کرد. به علاوه، می‌توان مانند هبه، دین و منفعت را نیز به صورت هبه نمود.

رکن های اساسی عقد هبه

“واهب” به معنای شخصی است که مالی را به صورت رایگان به فرد دیگری واگذار می‌کند.

“متهب” نیز به فردی گفته می‌شود که به دلیل دریافت هبه، مالی را به مالکیت خود درآورده است.

“عین موهوبه” نیز به مالی گفته می‌شود که به صورت هبه به مالکیت فرد دیگری منتقل شده است.

 شرایط و قوانین صحت عقد هبه

با توجه به مقررات قانونی، برای اثبات صحت عقد هبه، متهب یا فردی که مال به او منتقل شده است می‌تواند عین موهوبه را قبض کند؛ به عبارت دیگر، مال را دریافت کرده و به تصرف خود درآورد.

برای اینکه عقد هبه به طور کامل و صحیح واقع شود، مال باید به دست گیرنده برسد؛ بنابراین، در صورتی که مال به دست گیرنده نرسیده باشد، عقد هنوز به طور کامل و صحیح واقع نشده است و واهب یا فردی که مال را واگذار کرده است می‌تواند آن را پس بگیرد.

البته در هر زمانی که واهب بخواهد، می‌تواند از هبه رجوع کند.

شرایط و قوانین رجوع از هبه

رجوع از هبه به معنای لغو نمودن یک طرفه عقد هبه توسط واهب یا هبه‌دار است. در برخی موارد، از جمله انتقال مال به شخص ثالث، از بین رفتن مال موهوبه و معوض بودن هبه، رجوع از هبه امکان‌پذیر نیست. در غیر این موارد، رجوع از هبه در قانون مدنی مجاز است.

برای قابل انجام بودن رجوع از هبه حتما باید شرایط زیر مهیا باشد:

۱. مال موهوبه از بین نرفته باشد و مالکیت آن به دیگری منتقل نشده باشد.

۲. متهب (گیرنده هبه) پدر، مادر یا فرزندان واهب نباشد.

۳. هبه از نوع هبه معوض نباشد و در صورتی که معوض باشد، عوض هبه گرفته نشده باشد.

۴. در مال هبه شده، هیچ تغییری حاصل نشده باشد.

آثار و شرایط رجوع هبه

استرداد مال موهوبه به معنای بازگشت آن به واهب با همان وضعیتی است که داشته است.

در صورتی که نقض یا عیبی در مال وجود داشته باشد، حتی اگر به وسیله متهب باشد، واهب نمی‌تواند از متهب ارش بخواهد؛ زیرا مال به طور جانبدارانه و البته به صورت رایگان به متهب انتقال یافته و عیب و نقص در مالکیت متهب حاصل شده است و واهب به طور قطعی ضامن نیست.

با این حال، اگر متهب اقداماتی را انجام داده باشد که منجر به افزایش و بهبود مال موهوبه شده باشد، متهب حق مطالبه بیشتری دارد.

نمای متصل و منفصل عین موهوبه به این معنی است که با رجوع از هبه، منافع متصل به واهب و منافع منفصل متعلق به متهب خواهد بود.

به این معنی که حقوق و مالکیت مربوط به مال موهوبه در ابتدا به واهب تعلق داشته و منافع متصل به آن مانند حق اجاره و درآمدی که از مال حاصل می‌شود نیز به واهب تعلق دارد، اما منافع منفصل مانند حق استفاده و تصرف مال به متهب تعلق دارد.

مرجع صالح به رسیدگی دعوی مربوط به عقد هبه

در صورتی که مال موهوبه و یا موضوع هبه ملک باشد، دادگاه مکان ملک صالح برای رسیدگی به این موضوع است. در غیر اینصورت، دادگاهی که در حوزه آن عقد هبه صورت گرفته است، صلاحیت رسیدگی دارد.

همچنین، در صورتی که خوانده و یا متهب در مکان خاصی اقامت دارند، دادگاه محل اقامت آنها نیز صالح برای رسیدگی به این موضوع است.

موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با سابقه درخشان و دراختیار داشتن وکلای متخصص در تمامی زمینه‌های حقوقی و کیفری و همچنین ورود به پرونده‌های متعدد در حوزه تنظیم انواع عقد و عقد هبه، همواره می‌تواند به شما عزیزان از طریق مشاوره یا قبول وکالت خدمت رسانی نماید. 

درصورت نیاز به مشاوره با وکیل متخصص در حوزه موضوع پرونده خود با شماره پنج رقمی ما ۵۴۷۶۴ تماس بگیرید تا کارشناسان و مشاوران حقوقی مجموعه شما را راهنمایی نمایند.