الزام به انجام تعهد

پس از صدور حکم و در مرحله اجرای حکم، شرط بر این است که طرف متعهد ملزم به اجرای حکم است. در صورتی که محکوم له از اجرای تعهد خود خودداری کند، او می تواند با خرج خود تعهد را انجام دهد.

در صورتی که این امکان وجود نداشته باشد، ذی نفع می تواند توسط شخص ثالث به انجام موضوع یا خرج محکوم له بپردازد. اگر شخص ثالث نیز نتواند موضوع را انجام دهد، متعهد له می تواند قرارداد را فسخ کند.

برای اجرای حکم، دادگاه باید با تحقیقات لازم، هزینه‌های انجام عمل موضوع حکم را تعیین و دستور وصول آن را صادر کند. چون تمام اقدامات برای اجرای حکم و از عملیات اجرایی به شمار می‌رود، دیگر نیازی به دعوای دیگری نیست.

مالی و غیرمالی بودن موضوع تعهد

موضوع تعهد می‌تواند مالی یا غیرمالی باشد. در صورتی که موضوع تعهد مالی باشد، دعوای الزام به تعهد مالی مطرح می‌شود. مال ممکن است مال منقول یا غیرمنقول باشد. مال منقول به مالی گفته می‌شود که امکان جابه‌جایی آن بدون خراب شدن محل آن وجود دارد.

به عنوان مثال، خودرو، میز، فرش و دوچرخه مال منقول هستند که به راحتی جا به جا می‌شوند و در اثر این جابه‌جایی آسیبی به محل آن‌ها وارد نمی‌شود.

مال غیرمنقول به مالی گفته می‌شود که امکان جابه‌جایی آن وجود ندارد و نمی‌توان آن را به محل دیگری منتقل کرد. در صورت جابه‌جایی مال غیرمنقول، خود آن یا محل آن خراب می‌شود.

به عنوان مثال، خانه، زمین، معدن، لوله‌ها یا مجسمه‌هایی که در زمین قرار داده شده‌اند، مال غیرمنقول هستند.

الزام به ایفای تعهد مالی به چه صورت انجام می‌شود؟

در صورتی که دو طرف در مورد مال غیرمنقولی با هم تعهدی داشته باشند، دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای الزام به انجام تعهد، دادگاهی است که مال غیرمنقول در آن‌جا واقع است.

به عنوان مثال، اگر موضوع تعهد تحویل دادن زمین زراعی در مازندران باشد، متعهدله باید در دادگاه حقوقی مازندران دعوای الزام به ایفای تعهد مالی را مطرح کند و الزام به ایفای تعهد را از طریق دادگاه مازندران مطالبه کند، اگر متعهد به تعهدش عمل نکند.

در مثال دیگری که آورده شد، دو نفر یک قرارداد خرید خانه در شهر اصفهان را امضا کرده‌اند. مال موضوع قرارداد در اصفهان است. اگر خریدار مبلغ قرارداد را به فروشنده بپردازد، ولی فروشنده خانه را به او تحویل ندهد، خریدار می‌تواند علیه او دعوای الزام به انجام تعهد را مطرح کند.

به دلیل اینکه مال موضوع تعهد خانه است و خانه غیرمنقول است، خریدار باید دعوای خود را در دادگاه محل وقوع ملک یعنی اصفهان مطرح کند

در هر صورت، مطالبه خسارت عدم انجام تعهد هم توسط متعهدله مطرح می‌شود. اگر عدم انجام تعهد، باعث ورود خساراتی به متعهدله شده باشد، متعهدله می‌تواند از طریق دادگاه، مطالبه خسارت عدم انجام تعهد را مطرح کند. در صورتی که دادگاه ورود ضرر را تایید کند، متعهد را به جبران خسارت ملزم می‌کند.

الزام به ایفای تعهد غیرمالی به چه صورت انجام می‌شود؟

موضوع تعهد غیر مالی ممکن است انجام کار یا عدم انجام کاری باشد.

تعهد به انجام کار

تعهد به انجام کار به این صورت است که دو نفر با یکدیگر تعهد غیرمالی را منعقد می‌کنند. به عنوان مثال، شخصی به دیگری تعهد می‌دهد تا در مدت معینی یک هنر را به او آموزش دهد.

در این حالت شخصی که متعهد شده است، باید به تعهد خودش عمل کند. اگر متعهد از انجام تعهد کوتاهی کند، طرف مقابل می‌تواند دعوای الزام به انجام تعهد را در دادگاه علیه او مطرح کند.

دادگاه پس از بررسی شرایط، حکم الزام به ایفای تعهد غیرمالی را صادر می‌کند. در این شرایط، متعهد موظف است به تعهد خود عمل کند.

تعهد به عدم انجام کار

تعهد به عدم انجام کار به این صورت است که شخصی به دیگری تعهد می‌دهد تا کاری را انجام ندهد. در واقع موضوع این تعهد انجام ندادن کار است. به عنوان مثال، مستاجری باغی را اجاره می‌کند. او به صاحب باغ تعهد می‌دهد تا در مدت زمانی که در این باغ در اختیار اوست، درختان آن را قطع نکند.

این موضوع به معنای تعهد به انجام ندادن کار است. در صورتی که مستاجر خلاف تعهدش عمل کند، باید خسارات وارده را جبران کند.