احوال شخصیه چیست؟
احوال شخصیه به صفاتی گفته میشود که مربوط به شخصیت انسان میباشد و قابلیت تبدیل به پول را ندارد و شخص به اعتبار بودن آن صفت در خودش میتواند از حقوقی برخوردار بشود و از آن حقوق استفاده کند.
علاوه برآن، این صفات مشخص کننده تکالیف و وظایف فرد در روابط شخصی و جمعی است. مثل رابطه زوجیت؛ همسربودن صفتی در شخص است که مطابق قانون مدنی برای زوج و زوجه آثاری به همراه دارد و حقوق و تکالیفی را برای هر کدام از آن‌ها به‌وجود می‌آورد و در عین حال قابلیت تبدیل به پول را نیز ندارد.
احوال شخصیه در قوانین
مصداق‌هایی که برای احوال شخصیه در حقوق ایران وجود دارد، مستفاد ماده‌هایی مثل ماده ۶ و ۷ قانون مدنی و اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسی و ماده واحده رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه میباشد که در آن‌ها اموری مانند، ازدواج، طلاق، ارث، وصیت، اهلیت و فرزند خواندگی تحت‌عنوان مصداق‌های احوال شخصیه مشخص شده‌اند.
لازم به ذکر است تنها این موارد از مصادیق احوال شخصیه محسوب نمی‌شود، بلکه متعلقات و متفرعات هرکدام نیز از احوال شخصیه به حساب می‌آیند؛ مثلاً در نکاح که یکی از مصادیق میباشد، متعلقات و متفرعات آن مثل مهریه، جهیزیه، نفقه، وضع اموال شوهر، نسب، ابوت، حضانت، فسخ نکاح و غیره، نیز از احوال شخصیه محسوب میشوند، هرچند در قانون صراحتا ازآن‌ها نام برده نشده است.
در مواد ۶ و ۷ قانون مدنى و اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسى، نکاح، طلاق، ارث، وصیت و اهلیت از مصادیق احوال شخصیه به حساب میآید و در ماده واحده رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه، فرزندخواندگى نیز به عنوان یکى از مصداق‌های آن مشخص شده است.
بر اساس ماده ۶ قانون مدنی، قانون‌های مربوط به احوال شخصیه، مانند ازدواج و طلاق، اهلیت اشخاص و ارث، برای تمامی اتباع ایران، ولو این که مقیم در خارج از ایران باشند، قابلیت اجرا خواهدداشت.
ماده ۷ قانون مدنی نیز اینگونه می‌گوید:
اتباع خارجه مقیم در ایران، ازجهت مسائل مربوط به احوال شخصیه و اهلیت خود و نیز از حیث حقوق ارثیه، در حدود معاهدات، مطیع قوانین دولت متبوع خود خواهند بود.
احوال‌شخصیه اتباع بیگانه
موضوع احوال شخصیه اتباع بیگانه در ماده ۷ قانون مدنى مصوب سال ۱۳۰۷ اینگونه آمده است:« اتباع خارجه مقیم در خاک ایران از حیث مسائل مربوط به احوال شخصیه و اهلیت خود و نیز از حیث حقوق ارثیه در حدود معاهدات، مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود.»
به موجب این ماده، مقام‌های‌صالح ایران در حدود قوانین، احوال شخصیه و ارثیه کشور بیگانه را نسبت به اتباع آن، اگر نظم عمومی را مخل نکند، رعایت می‌کنند.
مصادیق احوال شخصیه در حقوق ایران به طور کامل برآورد نشده. در مواد ۶ و ۷ قانون مدنى و اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسى، نکاح، طلاق، ارث، وصیت و اهلیت از مصادیق آن محسوب شده و در «ماده واحده اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه» فرزندخواندگى نیز به عنوان یکى از مصادیق مشخص شده است.
احوال شخصیه ایرانیان خارج از کشور
همان طور که در بالا گفته شد؛ اتباع هرکشوری از قوانین کشور مطبوع خود پیروی می‌کنند. بنابراین ایرانیان خارج از کشور نیز به لحاظ داشتن تبعیت ایران باید از قوانین کشور خود پیروی نمایند.
به طور مثال درخصوص نکاح ایرانیان خارج از کشور، این افراد باید برای ثبت نکاح خود به کنسولگری واقع در هامان کشور مراجعه نمایند تا بهصورت قانونی و رسمی ثبت شود. درغیر این صورت ازدواج آنان قانونی نبوده و در آینده اگر دچار مشکلات حقوقی در زمینه مهریه یا طلاق و .. شوند، دادگاه‌های ایران به دلیل قانونی ندانستن ازدواج آنان به چنین پرونده‌هایی رسیدگی نمی‌کند.
بنابراین توصیه میشود که ایرانیان خارج از کشور درخصوص مصادیق احوال شخصیه خود با یک وکیل متخصص مشورت نمایند.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با در اختیار داشتن وکلای مجرب، آماده خدمت رسانی در حوزه قبول وکالت ایرانیان خارج از کشور و مصادیق احوال شخصیه برای ایرانیان مقیم خارج توسط وکیل بین المللی متخصص میباشد.
وکلای بین المللی فرهنگ تفاهم می‌توانند شمارا در این خصوص مشاوره و راهنمایی نمایند.
سوالات متداول
آیا احوال شخصیه با پول قابل تبدیل است؟
احوال شخصیه به صفاتی گفته میشود که مربوط به شخصیت انسان میباشد و قابلیت تبدیل به پول را ندارد و شخص به اعتبار بودن آن صفت در خودش میتواند از حقوقی برخوردار بشود و از آن حقوق استفاده کند.
آیا قوانین مهریه برای افراد بیگانه نیز احوال شخصیه محسوب میشود؟
بله از احوال شخصیه محسوب میشوند و اگر تابع ایران باشند باید از قوانین این کشور تبعیت کنند.
اتباع خارجه از نظر احوال شخصیه تابع قوانین کدام کشور هستند؟
اتباع خارجه مقیم در خاک ایران از حیث مسائل مربوط به احوال شخصیه و اهلیت خود و نیز از حیث حقوق ارثیه در حدود معاهدات، مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود.
