دیه و نرخ دیه در سال ۱۴۰۳
دیه به مال یا پولی گفته می‌شود که به دلیل کشتن انسان یا نقصی که در عضوی ایجاد شده به فرد صدمه دیده یا در صورت فوت به بازماندگان وی پرداخته می‌شود.
در تعاریف حقوقی نیز دیه، کیفری نقدی است که از فرد مجرم به نفع مجنی علیه یا قائم مقام وی گرفته می‌شود. میزان دیه توسط دادگاه برای جنایت انجام شده تعیین می‌شود که در ادامه به توضیح کامل آن می‌پردازیم.
تعریف دیه
در تقسیم بندی جرایم، جرایم را به دو دسته عمدی و غیرعمدی می‌توان تقسیم کرد.
در جرایم غیرعمدی مانند تصادف که منجر به ورود خسارت به فرد مانند فوت وی و یا صدمه به اعضای بدن و منافع دیگری می‌شود بر اساس حکم دادگاه یک میزانی دیه تعیین شده که فرد مجرم باید به شخص خسارت دیده و یا وارثان او پرداخت کند.
اما همین طور که گفته شد دیه صرفا در جرایم غیرعمد نیست و در جرایم عمدی و ضرب و جرح نیز دیه تعیین می‌شود.
در جرایم عمدی که بنابر دلایلی نمی‌توان مجرم را قصاص کرد، مبلغی را به عنوان دیه تعیین و پرداخت می‌کنند. علاوه بر این نیز بر اساس اصل توافق گاهی ممکن است شخص آسیب دیده و یا اولیای دم با وجود حکم قصاص مایل به دریافت کیفر نقدی یا همان دیه باشند.
وکیل وصول دیه موسسه فرهنگ تفاهم به دلیل تجارب بالا و تخصصی در زمینه وصول و مطالبه دیه می‌تواند به بهترین نحو ممکن و در سریع ترین زمان ممکن اقدام به گرفتن دیه نماید.
وکیل وصول دیه همچنین با مشاوره در حوزه دیه و نحوه محاسبه دیه شما را راهنمایی می‌نماید.
انواع دیه در قانون
۱- دیه قتل
دیه قتل زمانی پرداخت خواهد شد که به دلیل جنایتی بر شخصی بطور عمد یا غیرعمد جان آن گرفته شود.
میزان دیه قتل، میزانی به مقدار دیه کامل انسان یوده که در ماه های عادی یک میلیاردو دویست میلیون تومان و در ماه های حرام به میزان یک سوم از دیه کامل افزایش می‌یابد.
نکته مهم این است که در جرایم عمدی زمانی دیه در نظر گرفته می‌شود که اولیای دم درمقابل قصاص به گرفتن دیه توافق کنند.
۲- دیه اعضای بدن
دیه اعضای بدن زمانی پرداخت خواهد شد که جنایت وارده درعضوی از بدن اتفاق افتاده باشد. در قانون برای اعضای بدن میزان معینی دیه در نظر گرفته شده اما قسمت هایی که دیه مقدر ندارند برای آن ارش مشخص خواهد شد.
۳- دیه منافع اعضا
دیه منافع اعضا زمانی اتفاق می‌افتد که به واسطه جنایتی که مجرم بر مجنی علیه انجام داده، وی منفعتی که از اعضا بوده را از دست داده مثلا منفعت گوش که شنیدن است از بین رفته اما خود گوش آسیبی ندیده و باید دیه آن را مطابق با کسرهای دیه که پیش بینی شده در این موضوع و در قانون مجازات های اسلامی آمده، پرداخت کند.
۴- دیه جراحات
دیه جراحات در جایی لحاظ می‌شود که مجرم در اثر جنایتی که بر شخصی انجام داده موجب جراحات یا خراش بر سر و صورت یا اعضای بدن یا کبودی و غیره و ..شخص شده که میزان دیه متناسب با دیه آسیب های تعیین شده در قانون مانند حارصه، متلاحمه و … خواهد بود.
آسیب هایی که شامل دیه می‌شود
در موارد ذیل در قانون مجازات برای آن ها دیه در نظر گرفته شده است:
- قتل غیرعمد
- آسیب به اعضای بدن که در نهایت باعث از کارافتادن یا قطع عضو شود
- جراحت و خراش و کبودی و ..
- از کار افتادن یکی از حواس پنج‌گانه (منافع اعضا)
تفاوت دیه اعضاء زن و مرد
دیه خانم و آقا در قانون مجازات اسلامی متفاوت است و برای حساب کردن رقم مشخص آن باید شرایطی که قانونگذار تعیین کرده، بررسی شود.
مطابق قانون چنانچه دیه زن و مرد به شرط اینکه در اعضا و منافع یکسان باشند چنانچه دیه کمتر از یک سوم دیه کامل انسان باشد برابر است اما چنانچه بیش از یک سوم باشد دیه زن نصف دیه مرد است.
در مورد دیگری نیز دیه زن و مرد برابر هم است و آن هم در صورتی است که دیه زن بر اساس حد ارش مشخص شده باشد و مبلغ آن بیشتر از دیه اعضا و منافع زن نباشد، در این صورت دیه ارش محاسبه شده برای جراحات وارد شده به بدن زن و مرد نیز یکسان خواهد بود.
دیه در ماه حرام
دیه مطابق قانون در ماه‌های حرام متفاوت از ماه‌های عادی در طول سال است. برابر قانون مجازات اسلامی، ماه‌های حرام عبارتند از : محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه.
دیه در ماه‌های حرام مصادف است با دیه کامل + یک سوم از دیه کامل
برای مثال دیه کامل که مصادف است با ۹۰۰ میلیون و یک سوم آن که ۳۰۰ میلیون است در ماه حرام برابر است با یک میلیارد و دویست میلیون تومان.
نکته مهم این است که افزایش دیه در ماه حرام صرفا برای قتل عمد و غیرعمد بوده و رقم دیه برای اعضای بدن مطابق ماه های عادی است و تغییری نمی‌کند. علاوه برآن حتما باید جنایت ارتکابی در این ماه‌ها به وقوع بپیوندد.
نحوه تعیین میزان و نرخ دیه ۱۴۰۳
به طور کلی میزان دیه در هر سال متفاوت است بنابر تورم موجود در کشور مصلحت این است که هر ساله مقار مشخصی دیه تعیین شود. برای تعیین مقدار دیه در هر سال، از طریق کارشناسان و درصد تورمی که از سمت بانک مرکزی اعلام می‌شود را در اختیار رئیس قوه قضاییه قرار می‌دهند.
نرخ دیه کامل انسان
هر ساله توسط رئیس قوه قضاییه بخشنامه ای صادر می‌شود که نرخ ومبلغ دیه کامل انسان ابلاغ و اعلام می‌شود. بررسی دیه انسان از حیث مبلغ به این دلیل حائز اهمیت است که :
الف) دیه سایر اعضای بدن بر اساس آن محاسبه می‌گردد
ب)مجرم و مبلغ پرداختی باید به نرخ همان روز به عبارتی یوم الادا پرداخته شود حتی اگر با سال پرداخت متفاوت باشد.
دیه در ماه‌های حرام به میزان یک سوم از دیه کامل انسان تغلیظ (افزایش) می‌یابد.
نحوه محاسبه دیه
در بحث محاسبه دیه لازم است که درهر سالی نرخ دیه کامل انسان را مطاق با همان میزان تعیین شده در آن سال بدانیم. زیرا دیه سایر اعضا بر اساس مقدار دیه کامل در نظر گرفته می‌شود. مثلا : اگر قاضی برای جراحتی پنج درصد دیه تعیین کند، این مقدار با در نظر گرفتن دیه کامل انسان محاسبه می‌شود.
دیه اعضای بدن با درصد در قانون مجازات اسلامی به طور کامل ذکر شده است.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با سابقه درخشان و دراختیار داشتن وکلای متخصص در تمامی زمینه‌های حقوقی و کیفری و همچنین ورود به پرونده‌های متعدد در حوزه وصول دیه، همواره می‌تواند به شما عزیزان از طریق مشاوره یا قبول وکالت خدمت رسانی نماید.
درصورت نیاز به مشاوره با وکیل متخصص در حوزه موضوع پرونده خود با شماره پنج رقمی ما ۵۴۷۶۴ تماس بگیرید تا کارشناسان و مشاوران حقوقی مجموعه شما را راهنمایی نمایند.
سوالات متداول
دیه به چه مواردی تعلق می‌گیرد؟
- قتل غیرعمد
- آسیب به اعضای بدن که در نهایت باعث از کارافتادن یا قطع عضو شود
- جراحت و خراش و کبودی و ..
- از کار افتادن یکی از حواس پنج‌گانه (منافع اعضا)
آیا دیه مرد و زن متفاوت است؟
مطابق قانون چنانچه دیه زن و مرد به شرط اینکه در اعضا و منافع یکسان باشند چنانچه دیه کمتر از یک سوم دیه کامل انسان باشد برابر است اما چنانچه بیش از یک سوم باشد دیه زن نصف دیه مرد است.
میزان دیه در سال ۱۴۰۳ چقدر است؟
باید گفت که میزان دیه در سال ۱۴۰۳ باتوجه به تورم موجود دیه کامل مرد مسلمان در ماه های غیر حرام یا عادی یک میلیارد دویست میلیون تومان است و در ماه‌های حرام یک سوم به دیه کامل اضافه می‌شود که معادل یک میلیارد و۶۰۰میلیون تومان است.
