رای داوری چیست؟
رأی داور، دقیقا مانند حکم دادگاه، میتواند به عنوان دلیل امر مختوم و یک سند معتبر و لازم الاجرا مورد استناد برای افراد قرار گیرد. برای یکنواختی و قطعی بودن، اجرای آراء داوری بسیار نکته مهم و حائز اهمیتی می باشد. به عبارت دیگر، رأی داور قابلیت تجدیدنظر ندارد و در مقابل از قدرت اجرایی برخوردار می باشد.
ابطال رای داور
در قوانین جاری و رایج در کشور، مواردی برای ابطال رای داور تعریف شده است. اما متن قانون به طور واضح، مقابله با آراء داوری، تجدیدنظر و واخواهی را در مورد رای داوران مورد پیش بینی قرار نداده است. صورتی که طرفین تمایل داشته باشند، می توانند توافق کنند که حد اختیار داور را در موافقتنامه مشخص کنند.
برای ابطال کردن رأی داوری، میتوان به ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی استناد کرد. این ماده شرایطی را برای باطل کردن رأی داوری تعیین میکند و به این ترتیب، رای داوری باطل شده و قدرت اجرایی نخواهد داشت. یک نکته مهم در ابطال کردن رأی داوری، رعایت مهلت قانونی برای اعتراض است.
رای داوری در قانون
مناسب ترین و بی دردسر ترین روش برای حل و فصل دعاوی و اختلافات، انجام گفتگوی مسالمتآمیز و حل آن اختلاف، میان طرفین با حضور داور یا میانجیگر است. در قانون، به ویژه در قراردادها، نهاد داوری به منظور حل مشکلات و اختلافات ناشی از قراردادها در نظر گرفته شده است. بنابراین، افرادی که صلاحیت اقامه دعوا را دارند، میتوانند اختلافات خود را به داور یا یک یا چند داور مراجعه کنند.
شرایط ابطال رای داوری
مواردی که میتوانند منجر به ابطال رای داوری شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- عدم صلاحیت داور: اگر داور صلاحیت لازم برای صدور رای را نداشته باشد، رای داوری ممکن است ابطال شود.
- تجاوز به موضوع داوری: اگر داور به امور خارج از موضوع ارجاع شده به او رای دهد و صلاحیت لازم را نداشته باشد، رای داوری ممکن است مورد ابطال قرار بگیرد.
- نقض فرایند داوری: اگر روند فرایند داوری به نحوی نقض شود که تأثیری بر عدالت و صحت رای داوری داشته باشد، ممکن است رای داوری مورد ابطال قرار بگیرد.
- تبعیض و تعارض منافع: اگر داور تبعیضی را در ارائه رای خود اعمال کند یا درگیری منافع شخصی باشد که میتواند تأثیر منفی بر رای داوری داشته باشد، رای ممکن است ابطال شود.
- نقض قوانین و ضوابط مربوطه: اگر داور در صدور رای خود قوانین و ضوابط مربوطه را نقض کند، رای داوری ممکن است ابطال شود.
در هر صورت، برای ابطال کردن رأی داور، باید مطابق با قوانین و مقررات حاکم در هر سیستم حقوقی، مراحل و شروط خاصی را رعایت کرد.
موارد ابطال رای داور
۱) رای صادر شده میتواند متناقض با قوانین موجود باشد، اما صدور رای داوری باید با قوانین مطابقت داشته باشد. به عنوان مثال، اگر طرفین در قرارداد داوری روشی خاص برای ابلاغ رای داوری تعیین نکرده باشند، داور موظف است رای خود را به دفتر دادگاه ارجاع دهد یا آن را به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد، تسلیم کند. بنابراین، اگر داور عمل خارج از این ماده را انجام دهد، این بر خلاف قانون عمل کرده و ممکن است موجب باطل شدن رأی داوری شود.
۲) رای داوری باید پس از انقضای مدت داوری صادر و تحویل داده شود. در صورتی که طرفین برای داوری مدت مشخصی تعیین نکرده باشند، مدت حداکثر سه ماه برای صدور رای توسط داوران در نظر گرفته میشود. این مهلت از تاریخ پذیرش داور برای انجام داوری محاسبه میشود. اگر داور بعد از انقضای این مهلت رای خود را صادر کند، ممکن است منجر به باطل کردن رأی داوری شود.
۳) داور، در مورد مسئلهای که موضوع داوری نبوده است، رای صادر کرده است. همانطور که دادگاه نمیتواند خارج از خواسته به موضوع رسیدگی کند و رای صادر کند، رای داور نیز اگر خارج از موضوع قرارداد راه بیندازد، باطل و قابلیت اجرایی ندارد. به عنوان مثال، اگر رای داوری به جای بررسی اختلاف در نفقه، به موضوع پرداخت مهریه راه بیندازد، آن رای داوری باطل است و قابلیت اجرایی ندارد.
۴) با فرض اینکه قرارداد به داوری بی اعتبار اشاره داشته باشد، به عنوان مثال در قرارداد طرفین توافق کرده باشند که در صورت بروز اختلاف، به داوری رجوع کنند. در صورتی که قرارداد به دلیلی بی اعتبار شود، موضوع داوری نیز لغو میشود. زیرا وقتی اصل قرارداد لغو شود، شرطی که داوری را فراهم میکند به عنوان یک تعهد فرعی نیست و از بین میرود.
روش های ابطال رای داور
الف) در صورت وجود موارد و شرایط ابطال رای داوری، هر یک از طرفین میتوانند در طول مدت بیست روز (برای ساکنان ایران) یا دو ماه (برای ساکنان خارج از ایران) پس از ابلاغ رای داور، درخواست حکم بطلان رای داور را از دادگاه بدهند.
ب) شیوه باطل کردن رأی داوری، با ثبت نمودن دادخواست برای این موضوع، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت میگیرد.
مدت زمان اعتراض به رای داوری
در صورتی که یکی از طرفین دعوا درخواست ابطال شدن رای داوری را تنظیم و به دادگاه ارائه نمایند طرف مقابل میتواند اعتراض کند.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با سابقه درخشان و دراختیار داشتن وکلای متخصص در تمامی زمینههای حقوقی و کیفری و همچنین ورود به پروندههای متعدد در حوزه تنظیم قرارداد و رای داور و ابطال رای داور، همواره میتواند به شما عزیزان از طریق مشاوره یا قبول وکالت خدمت رسانی نماید.
درصورت نیاز به مشاوره با وکیل متخصص در حوزه موضوع پرونده خود با شماره پنج رقمی ما ۵۴۷۶۴ تماس بگیرید تا کارشناسان و مشاوران حقوقی مجموعه شما را راهنمایی نمایند.
سوالات متداول
برای ابطال رای داور چه شرط هایی لازم است؟
عدم صلاحیت داور ، تجاوز به موضوع داوری ، نقض فرایند داوری ، تبعیض و تعارض منافع، خرق قوانین و ضوابط مربوطه
مدت زمان اعتراض به رای داوری چقدر هست؟
در صورتی که یکی از طرفین دعوا درخواست باطل شدن رای داوری را تنظیم و به دادگاه ارائه نمایند طرف مقابل میتواند اعتراض کند.
ابطال رای داوری در چه شرایطی قابل انجام می باشد؟
در صورتی که داور صلاحیت لازم برای صدور رای را نداشته باشد یا به امری خارج از موضوع داوری رای دهد، امکان ابطال کردن رأی داوری وجود دارد.