وکیل داوری با آگاهی از مسائل مربوط به داوری که بسیار گسترده هستند میتواند نقش به سزایی در پروندههای مطروحه در مراجع قضایی داشته باشد و بسیار تأثیرگذار واقع شود. به همین دلیل توصیه ما به افرادی که خواهان داور هستند این است که با وکیل داوری در این خصوص مشاوره داشته تا بتوانند بهترین اقدام را در این مورد داشته باشند.
داوری چیست؟
داوری در قانون به معنای حل و فصل اختلافات پیشآمده طرفین یک قرارداد، توسط وکیل داوری که صلاحیت خود را برای رسیدگی به دعوای مطرح شده از طرفین اختلاف گرفته است و آن را مورد رسیدگی داوری قرار میدهد، گفته میشود.
تمامی افرادی که مطابق قانون، اهلیت اقامه دعوا دارند این اختیار را دارند که با توافق یکدیگر دعوای خود را در هر مرحلهای که باشد به داوری ارجاع نمایند. در این خصوص نیز طرفین یک قرارداد میتوانند ضمن آن و یا در یک قرارداد مجزا با یکدیگر توافق نمایند که در صورت بروز اختلافات، به داوری مراجعه نمایند و داور را قبل و یا بعد از بروز اختلاف تعیین نمایند.
شرایط و نکات قانونی داوری
وکیل داوری متخصص مجموعه بیان میدارد که داوری مانند سایر مواردی که در حوزه قانون هستند ملزم به رعایت یک سری شرایط است که به آنها میپردازیم:
- در تمامی موارد، باید موضوع و مدتزمان داوری تعیین گردد.
- مشخصات داور یا داوران انتخابی به نحوی که رفعکننده ابهام باشد باید تعیین و مشخص گردد.
- مشخص نمودن موضوع اختلاف برای داوران در صورتی که انتخاب داور بعد از بروز مشکل باشد.
- در صورت عدم معرفی داور یا داوران توسط طرفین قرارداد با وجود توافق در این مورد، زمانی که اختلافی مطرح شد و آنها باز هم شرایط معرفی را به هر دلیل نداشتند، یکی از طرفین میتواند داور خود را تعیین کرده و اظهارنامه ای بهطرف مقابل بفرستد و داور خود را معرفی و درخواست تعیین داور از طرف مقابل نماید و یا در خصوص تعیین داور ثالث تراضی کند؛ طرف مقابل باید در مدت تعیین شده نسبت به درخواست اظهار دهنده اقدام نماید در غیر این صورت طرف دیگری که اظهارنامه داده است میتواند برای مشخصکردن داور به دادگاه مراجعه نماید و یا از وکیل داوری در این خصوص کمک بگیرد.
- بهرغم تشابهات زیاد داوری از نهادهایی مانند سازش و یا میانجیگری این نهاد از آنها متفاوت است به این شکل که در امر داوری خود شخص داور رکن اصلی است و بعد از رسیدگی به اختلاف مطرح شده اقدام به صدور رأی مناسب مینماید.
نحوه حضور وکیل در داوری
در خصوص آن که وکیل داوری در پرونده چگونه می تواند حضور داشته باشد می توانیم به دو شکل اشاره نماییم ، وکیل داوری یا می تواند به عنوان داور در دادگاه حضور داشته باشد و یا تحت عنوان وکیل داوری در جلسات حضور بیاید و از موکل خود در برابر آن چه مورد اتهام واقع شده دفاع نماید و رای داور را به نفع خود بگیرد ، مطابق قانون حکمی که داور صادر می نماید معتبر می باشد،فلذا وکیل داوری به هر شکل و هر عنوان که در روند رسیدگی حضور داشته باشد می تواند صرفا تحت عنوان وکیل داوری متخصص بسیار یاری دهنده مناسبی برای طرفین اختلاف محسوب شود.
وکیل داوری از چه ویژگی هایی از منظر قانون برخوردار است؟
وکیل داوری مانند سایر وکلای دادگستری از ویژگیها و صلاحیتهایی مطابق قانون برخوردار است به این نحو که وکیل داوری در واقع بر اساس آن چه قانون بیان کرده نوعی قضاوت گر میباشد که از جانب طرفین دعوا و یا دادگاه انتخاب میشود و به قضاوت و حل مسئله پیشآمده ی بین طرفین میپردازد و باید تمام تلاش خود را برای یک رسیدگی عادلانه و بر پایه انصاف و صداقت داشته باشد.
وکیل داوری متخصص باید از هوش و ذکاوت بالایی برخوردار باشد تا بتواند در تمامی شرایط با در نظر گرفتن سطح مشکل، آن را با درایت بالای خود حل و فصل نماید چرا که عدم وجود موارد بالا و نداشتن تخصص کافی وکیل داوری میتواند مشکلات زیادی را برای طرفین دعوا به عمل بیاورد.
وکیل داوری متخصص با توجه به اختیاراتی که از قانون دریافت کرده است و به جهت تخصصی که در این زمینه دارد باید در خصوص مواردی که طرفین قرارداد به او در خصوص بحث داور مراجعه میکنند و خواستار تنظیم یک قرارداد مجزا در خصوص داوری هستند، دقت بالایی داشته باشد به این نحو که در قرارداد مطرح شده به طور دقیق مدتزمان و موضوع داوری را تعیین نماید و در قرارداد داوری باید محل تشکیل جلسات و نحوه ی اطلاع رسانی به طرفین را لحاظ نماید؛ بعد از آن که وکیل داوری کلیه موارد لازم را در قرارداد لحاظ نمود طرفین باید قرارداد را امضا نمایند.
مجازات های تعیین شده برای وکیل داوری
- مطابق ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی اگر داور و یا داوران توسط دادگاه و یا طرفین تعیین شده باشند، اگر به جهت اظهارنظر به نفع یکی از طرفین وجه یا مالی را اخذ نمایند و در این خصوص تصمیم بگیرند به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال و مجازات نقدی محکوم خواهند شد.
- مطابق ماده ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی هر زمان در اثر تدلیس، تقصیر و یا تقلب داور و یا داوران ضرر مالی به یک طرف دعوا وارد گردد آن داور مسئول جبران خسارت وارد شده خواهد بود.
- مطابق ماده ۴۷۳ قانون آیین دادرسی مدنی اگر داور بعد از پذیرش داوری بدون عذر موجه در جلسات داوری حاضر نشود و یا از دادن رأی امتناع نماید علاوه بر جبران خسارت وارده تا ۵ سال حق داوری ندارد.
چه اشخاصی صالح به داوری نیستند؟
آن چه که وکیل داوری معتقد است باید مورد توجه و بیان واقع شود این است که هر شخصی مطابق قانون صلاحیت داور شدن را ندارد و در ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی به مواردی اشاره کرده است که مطابق آن دادگاه اجازه انتخاب این افراد را بهعنوان داور ندارد مگر زمانی که طرفین در این خصوص توافق کرده باشند.
یک: افرادی که سن آنها پایینتر از ۲۵ سال باشد.
دو: افرادی که در دعوای طرح شده دارای نفع باشند.
سه: افرادی که با یکی از طرفین دعوای طرح شده قرابت از نوع سببی یا نسبی تا درجه ۲ از طبقه ۳ داشته باشند.
چهار: افرادی که قیم، وکیل و یا مباشر امور یکی از طرفین دعوا هستند.
پنج: افرادی که خودشان و یا همسرشان وارث یکی از طرفین دعوا باشد.
شش: افرادی که با یکی از طرفین دعوا یا افرادی که مطابق بند سه با آنها قرابت دارند، درگذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند.
هفت: کارمندان دولت در حوزه مأموریتی که دارند.
داوری حقوقی چیست؟
داوری حقوقی به معنای آن است که در زمان بروز اختلاف مابین طرفین قرارداد، فردی تحت عنوان داور که توسط طرفین انتخاب شده و قاضی در انتخاب او دخیل نیست به اختلاف پیشآمده رسیدگی نماید که به آن، داوری حقوقی گفته میشود. در واقع داور در این جا میتواند مؤسسهای متخصص در خصوص مسائل مربوط به داوری باشد مانند: مؤسسه حقوقی فرهنگ تفاهم.
مزایای استفاده از وکیل داوری
از آن جهت که وکیل داوری متخصص در امور مربوط به داوری محسوب شده و اطلاعات کاملی در خصوص قوانین آیین دادرسی مدنی دارد، میتواند انتخاب به جا و مناسب برای اشخاصی باشد که خواهان انتخاب داور برای حل اختلاف مطرح شده و یا آتی خود هستند؛ چرا که وکیل داوری با انجام یک مشاوره تخصصی طرفین را به طور کامل در جریان مواردی که در بحث داوری و قرارداد داوری نیاز است میگذارد و با پذیرش وکالت و یا حتی حضور بهعنوان داور در دادگاه میتواند شانس پیروزی طرف حق را افزایش دهد.
همچنین هزینههای طرفین قرارداد در خصوص استفاده از وکیل داوری کمتر خواهد شد، از این رو به شما توصیه مینماییم در خصوص مشاوره و تنظیم قرارداد داوری خود به مؤسسه حقوقی فرهنگ تفاهم مراجعه نمایید تا وکیل داوری متخصص مجموعه شما را به بهترین شکل یاری نماید.
شرایط ارجاع اختلافات به داوری
در صورت بروز اختلاف بین دو نفر و حل اختلاف آنها از طریق مراجع قضایی، داوری نیز از صلاحیت برخوردار است به این معنا که اگر دعوایی در یک دادگاه مطرح شد این امر مانعی برای طرفین در خصوص ارجاع به داوری نمیباشد و طرفین با توافق میتوانند این امر را به داوری ارجاع دهند و از وکیل داوری نیز کمک دریافت نمایند و برای آن که این امر صورت بگیرد باید اهلیت لازم را داشته باشند؛ به این معنا که برای اقامه دعوا باید فرد مطابق قانون از شرایطی اعم از بلوغ و عقل برخوردار باشد. همچنین موضوعی که طرفین میل به رسیدگی آن از طریق این نهاد را دارند باید قابل ارجاع باشد و قانون در این خصوص به مواردی اشاره نموده است و وکیل داوری با اطلاعات کامل میتواند این موارد را به شما بیان نماید.
در بحث ارجاع مورد دیگری که مطرح است آن است که در جایی که یکی از طرفین دعوا آن اختلاف را از طریق نماینده خود اقامه مینماید و نماینده که در این جا وکیل داوری میتواند باشد زمانی اختیار این امر را دارد که این امر به او تفویض شده باشد که در این مورد ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی بیان کرده است، وکیل داوری دارای تمام اختیارات راجع به امر دادرسی میباشد مگر مواردی را که موکل محدود کرده باشد و در کل در یک سری از امور اختیارات وکیل داوری باید در قرارداد وکالت آورده شود که یکی از این موارد بحث وکالت در ارجاع اختلاف و دعوا به داوری و تعیین داور میباشد.
انواع داوری چیست؟
داوری سازمانی: روشی است که در آن طرفین برای انجام امور مربوطه از یک سازمان داوری و خدمات آن بهره میگیرند که یکی از خدمات موجود در این سازمان وجود قوانین داوری به شکل از پیش تعیین شده میباشد که سازمان به جهت نظارت بر داوری آن را تنظیم کرده است.
داوری اجباری: حالتی است که در آن طرفین توسط دادگاه به داوری ارجاع داده میشوند و در خصوص این موارد نمیتوان بدون در نظر گرفتن رأی داور، حکم صادر نمود، یا میتوان بهشرط داوری در قرارداد اشاره نمود که طرفین حتماً باید به داوری برای حل اختلاف پیشآمده مراجعه نمایند و این امر حالت اجباری دارد. در واقع دو حالت داوری اجباری قراردادی و غیر قراردادی به وجود میآید.
داوری اختیاری: روشی است که در آن طرفین با رضایت و توافق یکدیگر به تعیین مرجع داوری بهعنوان مرجعی برای حلوفصل اختلاف خود میپردازند که در این نوع داوری میتواند قبل از بروز و یا بعد از بروز اختلاف باشد.
شما میتوانید با مراجعه به وکیل داوری متخصص مؤسسه حقوقی فرهنگ تفاهم در خصوص انتخاب نوع داوری خود و این که کدام برای شما مناسبتر است با وکیل داوری مشاورهای تخصصی داشته باشید.
مزایای ارجاع به داوری چیست؟
موضوعی که باعث میشود افراد رغبت نمایند اختلافات خود را به این نهاد ارجاع نمایند مزایایی میباشد که نسبت به مراجع دادگستری دارد که به آنها خواهیم پرداخت:
- از جمله مهمترین مزایای آن میتوانیم به کوتاه بودن مدت زمان رسیدگی به نسبت مراجع قضایی اشاره نماییم، چرا که طرفین میتوانند با توافق یکدیگر مهلتی را برای صدور حکم توسط داور تعیین نمایند و در صورتی که در این خصوص توافقی انجام نشود قانون یک مدت ۳ماهه تعیین کرده است.
- طرفین میتوانند در تعیین داور نقش به سزایی داشته باشند به این شکل که با تراضی یکدیگر داور و یا داورانی را انتخاب نمایند و یا شخص ثالثی را برای انجام این کار برگزینند.
- هزینههای رسیدگی به اختلاف توسط داور بسیار میتواند کمتر از رسیدگی همان اختلاف در مراجع قضایی صالح باشد؛ مانند هزینههای ابتدایی اعم از ثبت دادخواست و ابطال تمبر مالیاتی و … که مربوط به رسیدگی در مراجع هستند.
- بعد از آن که داور تصمیم خود را در خصوص موضوع مورد اختلاف گرفت و رای خود را صادر نمود این رای قابل اجرا میباشد چهبسا در مراجع قضایی صدور رای در مرحله بدوی میتواند در صورت اعتراض به مرحله تجدیدنظر رسیده و به محض صدور اجرا نگردد و همین امر میتواند منجر به اطاله دادرسی شود (طولانی شدن زمان رسیدگی به پرونده منجر به اطاله دادرسی میشود).
تعداد داوران مطابق قانون داوری
در قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص بحث تعداد داوران پیش بینیهایی را کرده است:
- ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی تمامی افرادی که اهلیت اقامه دعوا را دارند میتوانند با توافق با یکدیگر اختلاف خود را در هر مرحلهای که میخواهد باشد به یک یا چند داور ارجاع دهند.
- ماده ۴۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی در صورت عدم تعیین تعداد داور در قرارداد به هر دلیلی که میخواهد باشد هر یک از طرفین موظف هستند که یک داور اختصاصی معرفی کرده و یک شخص را بهعنوان داور سوم با نظر یکدیگر تعیین نمایند.
توضیحاتی که در خصوص این مبحث وجود دارد و بیان آن مهم احساس میشود این است که تعداد داوران هرچقدر بیشتر باشد این امر میتواند در روند داوری تأثیر منفی بگذارد به این شکل که هزینههای داوری را افزایش داده و حتی روند رسیدگی را پیچیدهتر نماید، به همین دلیل توصیه درست این است که طرفین در صورت بروز اختلاف یک داور را بهعنوان داور مرضی الطرفین (مورد رضایت دو نفر) انتخاب نمایند تا به اختلاف آنها با تخصصی که دارد رسیدگی نماید.
حال اگر در این خصوص طرفین توافق نتوانستند کنند و یا این که مصلحت را بر این امر دیدند که تعداد داوران بیشتر از یک نفر باشد بهتر است تعداد داوران در این جا فرد باشد تا در صورت اختلاف بین نظر داوران امکان این وجود داشته باشد که رای اکثریت به دست بیاید؛ چرا که اگر تعداد داوران زوج باشد ممکن است در خصوص دستیابی به رای اکثریت مشکل به وجود آید و تعداد موافق و مخالف یکسان گردد و در این حالت صدور رای در بلاتکلیفی باقی میماند به همین دلیل تعداد داور اگر به شکل فرد باشد بهتر است و نسبت به آن توصیه میشود.
قوانین انتخاب و تعیین داور
در بحث انتخاب داور و یا داوران نیز قوانینی وجود دارد که طرفین یک قرارداد در این مورد باید آن موارد را رعایت نمایند. حال در این خصوص ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی بیان میدارد که تمامی افراد دارای اهلیت میتوانند اختلاف خود را در هر مرحلهای از رسیدگی میباشد به داوری ارجاع دهند.
در خصوص انتخاب داور میتوان این امر را به وکیل داوری و شخص ثالث دیگر اعم از حقیقی و حقوقی سپارد، چرا که وکیل داوری بهصرف تجربه فراوانی که در انتخاب و تعیین داور در طی سالهای فعالیت خود داشته است بهتر میتواند داور مناسب شما را تعیین نماید.
مراحل جلسه استماع و رسیدگی داوری
وکیل داوری بیان میدارد که رسیدگی به اختلاف در این نهاد با مراحل قانونی همراه است که باید مورد رعایت وکیل داوری چه بهعنوان خود داور و یا وکیل مدافع قرار بگیرد از این رو وکیل داوری توصیه مینماید که حتماً در بحث انتخاب داور باید دقت لازم انجام شود تا روند رسیدگی به درستی صورت گیرد.
- بعد از آن که پرونده به داور جهت رسیدگی سپرده شد تبادل هرگونه لایحه زیر نظر داور (وکیل داوری) صورت میگیرد و در صورتی که داور با توجه به اوضاع و احوال مورد بررسی خودش تشخیص دهد که نیازی به تبادل لوایح بیشتری نیست او میتواند بر طبق لوایح و اسناد و مدارکی که در پرونده موجود میباشد آن را رسیدگی کرده و رای صادر نماید.
- در این مرحله داور (وکیل داوری) با توجه به پرونده اگر دریافت توضیح از جانب طرفین را لازم بداند و یا تشخیص دهد که اسناد و مدارکی باید توسط او بررسی شود میتواند دستوری مبنی بر تشکیل جلسه استماع را داشته باشد و آن را با ذکر جزئیات مبنی بر جلسه اعم از محل و تاریخ و ساعت تشکیل جلسه به طرفین ابلاغ نماید. در حالتی هم که یکی از طرفین در زمان درست و مناسبی درخواست تشکیل جلسه استماع داشته باشد داور وظیفه دارد جلسه را برقرار نماید.
- در صورتی که داور (وکیل داوری) تشکیل یک جلسه رسیدگی را برای بازرسی و معاینه کالا و مستندات طرفین اختلاف لازم بداند باید مکان و زمان تشکیل جلسه را به طرفین اختلاف اعلام کند، در این مورد نیز با توافق طرفین اختلاف، محل تشکیل جلسه قابل تغییر میباشد.
- جلساتی که در خصوص استماع و رسیدگی داوری تشکیل میگردند بهصورت غیرعلنی هستند مگر در حالتی که طرفین اختلاف بهصورت کتبی بر خلاف آن در این خصوص توافق نمایند.
- تشکیل جلسات رسیدگی و استماع با حضور طرفین اختلاف و یا وکیل داوری تشکیل میشود و هر یک از طرفین میتوانند از یک وکیل داوری در این خصوص کمک بگیرند.
- شخص داور (وکیل داوری) میتواند در هر زمان از مرحله رسیدگی از هر یک از طرفین اختلاف درخواست ارائه لایحه و ادله تکمیلی نماید و یا آن فرد را برای بیان توضیحات فرابخواند.
مهلت صدور رای داوری چقدر می باشد؟
وکیل داوری بیان میدارد این که مهلت صدور رای چقدر میباشد بستگی به داخلی و بینالمللی بودن دعوای مطرح شده دارد بهنوعی که در داوری داخلی مدت زمان داوری مطابق قانون ۳ ماه از تاریخ تحویل پرونده به داور میباشد مگر در صورتی که طرفین اختلاف به نحو دیگری در این خصوص توافق کرده باشند که در خصوص بحث تمدید داوری نیز این اختیار را میتوانند به خود داور یا مؤسسه حقوقی که تمام کار را انجام میدهد تفویض نمایند.
در داوری بینالمللی این مدت زمان کمی بیشتر میباشد به این نحو که داور در حالت رسیدگی بینالمللی موظف است در مدت ۶ ماه از تاریخ نهایی شدن قرار نامه داوری به موضوع رسیدگی کرده و در این مورد رای درست را صادر نماید، در صورتی هم که اوضاع و احوال و شرایط ایجاب کند، مدت زمان مذکور تمدید خواهد شد و داور مکلف است این تمدید را به طرفین و مؤسسه حقوقی موردنظر که مسئولیت بحث داوری را دارد اعلام نماید.
مراحل ختم رسیدگی و صدور رای داوری
- بعد از آن که داور از این مطمئن شد که طرفین اختلاف به صورت معقول زمان لازم و کافی برای ارائه ادله و دفاعیات خود را داشتهاند، اقدام به صدور رای مناسب و متناسب قانون مینماید و بعد از آن که ختم رسیدگی را اعلام نمود هیچ لایحه و ادلهای دیگر مورد طرح و ارائه نخواهد بود.
- داور وظیفه دارد حداکثر در مدت ۲۰ روز بعد از اعلام ختم رسیدگی، پیشنویسی رای را قبل از امضای نهایی به دبیرخانه مرکز داوری ارسال نماید و در حالتی که داور مهلت بیشتری احتیاج داشته باشد این امکان را دارد که با بیان توضیح دلایل تأخیر را اعلام و مدت موردنظر را تمدید نماید.
صدور رای براساس سازش در داوری به چه معناست؟
یکی از سؤالاتی که معمولاً مراجعین نزد وکیل داوری مطرح مینمایند بحث سازش و صدور رای بر اساس آن در داوری میباشد که توضیح وکیل داوری متخصص معمولاً به این شکل است که:
در صورتی که طرفین اختلاف در جریان رسیدگی، مشکل خود را از طریق سازش حل نمایند داور به درخواست طرفین در این خصوص گزارشی اصولی مبتنی بر شرایط و نحوه حل دعوا تنظیم مینماید و رای سازش را صادر میکند و بعد از آن قرار سقوط دعوا را صادر مینماید؛ رای سازشی که صادر میگردد برای طرفین قطعی و لازم الاجرا است.
محتوای رای داوری شامل چه مواردی است؟
داور در خصوص صدور رای مواردی را از نظر شکلی و محتوایی مطابق قانون موظف است مورد رعایت قرار دهد که در این جا به آن اشاره خواهیم کرد:
- رای که داور صادر مینماید باید به صورت کتبی بوده و به امضای شخص داور برسد، در صورتی که داور فقط یک نفر نباشد در این جا امضا اکثریت داوران کفایت میکند و علت عدم امضای سایر داوران در برگ رای باید بیان شود به این معنا که نظرات مخالف هر داور باید به رای صادر شده ضمیمه گردد.
- رای داوری از سه قسمت تشکیل میشود که شامل مقدمه، خلاصهای از جریان رسیدگی داوری، متن رای داور و بخش اجرایی رای میباشد.
یک) مقدمه: شامل شماره پرونده و تاریخ رای، محل رسیدگی داوری، مشخصات کامل طرفین، نام داور و خواسته دعوا میباشد.
دو) خلاصه از جریان رسیدگی داوری: شامل خلاصهای از نظرات طرفین اختلاف در جلسات داوری و استماع و نیز کلیه اقداماتی که به دلیل روشن شدن واقعیت و تحقیق و بررسی دلایل صورتگرفته است.
سه) متن رای: شامل موضوع دعوا و تمامی دلایلی میباشد که رای به جهت آنها صادر شده است مگر در حالتی که طرفین اختلاف به این صورت توافق کرده باشند که دلایل صدور رای بیان نشود.
چهار) بخش اجرایی رای: این بخش شامل قسمتی است که بر تشخیص منجز داور نسبت به خواستهها و دفاعیات طرفین اختلاف و نیز اقداماتی که طرفین دعوا باید مطابق با بخش اجرایی رای انجام دهند، را شامل میشود.
پنج) رای صادر شده توسط داور باید شامل تاریخ و محل تشکیل داوری باشد.
روش ابطال رای داور به چه شکل است؟
در خصوص روش و نحوه ی ابطال و اعتراض به رای داور در قانون به مواردی اشاره شده است که به آنها اشاره مینماییم:
- مطابق ماده ۴۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی هر یک از طرفین اختلاف این امکان را دارند که در مدت ۲۰ روز بعد از ابلاغ رای شخص داور از دادگاهی که دعوا را به داوری ارجاع نموده و یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد درخواست ابطال رای داور را بخواهند و در این جا درخواست ابطال نیز میتواند توسط وکیل داوری صورت بگیرد، حال دادگاه وظیفه دارد به این درخواست رسیدگی نماید و اگر مواردی که در بالا به آن اشاره نمودیم در صدور رای وجود داشت باید حکم به ابطال رای بدهد و تا زمان رسیدگی به اصل دعوا و قطعی شدن رای به ابطال، رای داور متوقف میگردد.
- مطابق ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی در حالتی که اصل دعوا در دادگاه مطرح باشد و از این طریق به داوری سپرده شده باشد، در صورتی که یکی از طرفین به رای داور اعتراض نمود و درخواست ابطال آن را داشت رسیدگی نمودن به دعوا تا قطعی شدن حکم در خصوص باطل شدن رای داور متوقف خواهد ماند.
ختم داوری در چه شرایطی مطابق قانون صورت می گیرد؟
رسیدگی تحت شرایطی با صدور رای یا به جهت تصمیم داور خاتمه پیدا میکند که شامل مواردی اعم از:
- خواهان دعوا، درخواست خود را استرداد نماید، در صورتی که خوانده با بیان دلایل موجه نسبت به این درخواست خواهان اعتراض نماید، داور با درست دانستن اعتراض او به داوری ادامه میدهد.
- ختم داوری بهموجب توافق طرفین اختلاف مبنی بر ختم رسیدگی داوری.
- ختم داوری به دلیل فوت یا حجر یکی از طرفین اختلاف در صورتی که شخص حقیقی باشد.
- در صورت ورشکستگی یکی از طرفین اختلاف در حالتی که شخص حقوقی باشد تا تعیین مدیر تصفیه داوری متوقف میگردد.
نحوه داوری در طلاق به چه صورت است؟
از جمله موضوعات دیگری که وکیل داوری به آن اشاره میکند داوری در طلاق است که از جمله مواردی هست که مطابق قانون به آن پرداخته و اشاره شده است، بروز اختلافات بین زوجین که گاهی منشأ این اختلافات بیکاری، اعتیاد، عدم تمکین و … میباشد میتواند عاملی برای طلاق طرفین بهحساب بیاید پس ضرورت وجود داوری در خصوص این نوع اختلافات دیده میشود.
در این خصوص ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده بیان داشته است که: در تمامی طلاقها به جز طلاق توافقی دادگاه موظف میباشد به جهت ایجاد صلح و سازش، موضوع مطرح شده را به داوری ارجاع دهد و قاضی باید با توجه به نظر داوران رای را صادر نماید و اگر میخواهد آن را رد کند باید دلایل مستند به قانون بیاورد.
شرایط داوری در طلاق در قانون
- شخص داور باید از بین نزدیکان زوجین انتخاب بشود به این شکل که هرکدام از طرفین باید یک فرد را انتخاب نمایند و به دادگاه جهت داوری معرفی کنند، در این مورد نیز اگر زوجین در بین نزدیکان خود شخص دارای صلاحیت قانونی نداشتند و یا افرادی که معرفی میکنند از قبول امتناع ورزند زوجین میتوانند داوری را از غیر نزدیکان خود انتخاب کنند. حال اگر در مدت زمان قانونی این کار را انجام ندهند، دادگاه خودش داور معرفی خواهد کرد و مدت زمان قانونی تعیین شده یک هفته میباشد.
- شخصی که میخواهد داور در طلاق باشد باید با مسائل شرعی و خانوادگی تا حد قابلقبول آشنایی داشته باشد.
- داور حداقل ۳۰ سال سن باید داشته باشد.
- داور در طلاق باید متأهل باشد؛ یعنی افراد مجرد نمیتوانند بهعنوان داور انتخاب شوند مگر این که مطابق تبصره یک ماده ۲۸ قانون حمایت خانواده محارم زوجه در صورت فوت و یا جدایی همسر خود میتوانند بهعنوان داور انتخاب شوند.
مراحل داوری در طلاق
ارجاع طلاق به داور شرایطی دارد که به آن خواهیم پرداخت:
- بعد از آن که دادخواست طلاق چه به درخواست مرد و چه زن به دادگاه خانواده ارجاع داده شد که در خصوص به دست آوردن اطلاعات بیشتر در این مورد میتوانید به مقاله وکیل طلاق مراجعه نمایید؛ قاضی ابتدا تلاش میکند تا بین طرفین سازش ایجاد کند، آنها را از طلاق منصرف سازد.
- زمانی که طرفین از موضع خود در خصوص سازش کوتاه نیامدند در این جا قاضی، پرونده را جهت رسیدگی به داوری ارجاع مینماید و برای طرفین مهلتی مطابق قانون تعیین میکند تا در این مهلت داور خود را معرفی نمایند.
- بعد از آن که داوران توسط طرفین تعیین و معرفی شدند و داوران سمت خود را قبول کردند در این جا مطابق ماده ۱۴ آییننامه اجرایی قانون حمایت خانواده داوران وظیفه دارند با تشکیل جلسه به همراه زوجین و یا بدون آنها در جهت رفع اختلاف تلاش نمایند و نتیجه را به دادگاه اعلام نمایند.
- در صورتی که نظر داوران در خصوص انصراف طرفین از طلاق باشد دادگاه بر اساس تصمیم اعلامی داوری اقدام به صادرکردن گزارش خواهد نمود، اما در صورتی که نظر داوران بر طلاق باشد دادگاه ملزم به تبعیت از آن چه که داوران گفتهاند نیست و میتواند تا زمانی که تشخیص میدهد زوجین ممکن است از طلاق منصرف شوند از صدور حکم طلاق خودداری نماید.
زمان رسیدگی به داوری طلاق
دادگاه در جریان رسیدگی به پرونده طلاق تمام تلاش خود را مینماید با تعیین مهلتهای قانونی از اطاله دادرسی بهنوعی جلوگیری نماید تا به این نحو از طولانی شدن روند رسیدگی و اتلاف وقت دوری نماید، به همین دلیل در خصوص بحث زمان داوری به دو حالت باید اشاره نماییم یکی بحث مدت زمان تعیین داور توسط طرفین یکی هم بحث مدت زمانی است که برای داوران تعیین میشود تا رای و نظر خود را در خصوص موضوع مطرح شده اعلام نمایند.
در این خصوص ماده ۲۸ قانون حمایت خانواده و ماده ۱۳ آییننامه اجرایی قانون حمایت خانواده به این امر اشاره کرده است، چنانچه که در ماده ۲۸ مهلت تعیین داور را از طرفین زوجین یک هفته تعیین نموده است و در خصوص مهلت رسیدگی بیان داشته است که مدت زمان توسط دادگاه تعیین خواهد شد و دادگاه میتواند این مهلت را در صورت درخواست یکی از داوران تمدید نماید.
مزایای انتخاب وکیل داوری در موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم
انتخاب داور در مؤسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با مزایایی همراه است که بیان آن خالی از لطف نیست، چنانچه که شما برای مسائل مربوط به داوری اعم از تنظیم یک قرارداد داوری اصولی، انتخاب داور و سپردن تمامی پرونده ی مطرح شده به وکیل داوری مراجعه نمایید امتیازاتی برای شما در نظر خواهد گرفته شد:
- مؤسسه حقوقی ما در انتخاب داور بهترینها را به شما معرفی میکند این داور میتواند وکیل داوری متخصص و تضمینی مؤسسه و یا فردی غیر از وکیل داوری باشد که به صورت تخصصی و اصولی اختلاف مطرح شده شما را بر عهده میگیرد.
- در بحث داوری های چندجانبه انتخاب سرداور به عهده داوران انتخاب شده طرفین میباشد و اگر طرفین نتوانند در این خصوص با یکدیگر به تفاهم برسند سرداور توسط مؤسسه که وکیل داوری متخصص در آن جا حضور دارد، تعیین میشود.
- در بحث داوری های چندجانبه نیز اگر در انتخاب داوران نیز از ابتدا طرفین اختلافنظر داشتند، در این جا طبق وظیفهای که به مؤسسه سپرده شده است ما عمل انتخاب هیات داوری را که از سه نفر تشکیل میشوند به عهده خواهیم گرفت که این عمل مطابق مفاد قرارداد تنظیم شده صورت میگیرد.
تمامی داورانی که مؤسسه حقوقی ما حال در غالب وکیل داوری و یا افراد دیگر معرفی میکند از افراد متخصص هستند که با استقلال و بیطرفی کامل نسبت به آن چه مطرح شده است قضاوت مینمایند.
فلذا پیشنهاد ما این است که تمامی امور مربوطه را از مرحله تنظیم قرارداد تا سپردن اجرای مفاد آن قرارداد را به مؤسسه حقوقی فرهنگ تفاهم بسپارید تا با حداقل هزینه و در کمترین زمان بتوانید با راهنماییهای درست وکیل داوری مؤسسه به آن چه میخواهید دست پیدا کنید.
منظور از استقلال و بی طرفی داور در قانون چیست؟
یکی از موارد مهمی که وکیل داوری به آن بسیار تأکید دارد بحث استقلال و بیطرف بودن داور است که باید به آن دقت شود؛ زیرا داوری که بدون بیطرفی و باهدف و غرض خاصی اقدام به تصمیم در خصوص اختلاف پیشآمده میکند، میتواند عاملی برای این باشد که فرد ذینفع نتواند به آن چه حق اوست دست پیدا نماید، از این رو وکیل داوری شرایطی که در قانون بیطرفی و استقلال داور را مطرح کرده است بیان میدارد:
- داور باید در تاریخی که برای او تعیین شده و به سمت داوری منصوب شده کار خود را شروع نماید و در کنار رسیدگی به اختلاف مطرح شده مطابق مفاد و شرایط مقرر شده در قرارداد داوری بیطرف و مستقل باشد.
- داور باید بیطرفی و استقلال خود را ضمن یک اعلامیه به شکل مکتوب اعلام نماید و آن را امضا و تحویل دهد و به جهت اعلام این امر موظف میگردد هر امری را که ممکن است مستقل بودن او را مورد تردید قرار دهد اعلام کند در صورتی که داور همچین موردی را بیان نمود این امر به طرفین اطلاع داده میشود تا آنها در این خصوص نظرات خود را بیان نمایند و بعد از اعلام نظر در خصوص اعلامیه داور و نظرات طرفین، بررسیهای لازم انجام و تصمیم نهایی اعلام میشود.
- بعد از آن که تصمیم نهایی اعلام و داوری شروع شد شخص داور باید هرگونه واقعیت و اوضاع و احوالی را که در روند داوری به وجود میآید و ممکن است مجدداً ایجاد تردید نماید به صورت کتبی اعلام نماید.
شرایط قانونی جرح داور چیست؟
جرح داور در قانون ما زمانی مطرح میشود که استقلال و بیطرفی داور مورد تردید واقع شود یا آن که داور رسیدگیکننده به اختلاف بر خلاف آن چیزی باشد که طرفین در خصوص آن توافق کردهاند در این حالت است که جرح داور امکانپذیر میباشد:
جرح داور در زمان تعیین شده در قانون
جرح داور باید در مدت زمان معینی مطرح شود چرا که اگر مدت قانونی آن پایان یابد دیگر حق جرح داور نیز از بین خواهد رفت، به همین دلیل هر یک از طرفین اختلاف میتوانند در مدت زمانی معینی که معمولاًً ۱۵ روز از تاریخ اطلاع از موجبات جرح میباشد درخواست جرح داور را داشته باشند، داور نیز مطابق ماده ۲۴ آییننامه نحوه ارائه خدمات مرکز داوری وظیفه دارد در مدت ۱۰ روز از تاریخ دریافت جرح داور در خصوص این موضوع نظر خود را اعلام نماید و در صورتی که جرح داور را نپذیرفت شخصی که داور را مورد جرح قرارداده است در مدت ۲۰ روز از اعلام این موضوع میتواند به دیوان داوری مراجعه کند و درخواست رسیدگی در خصوص این موضوع را داشته باشد.
مرجع رسیدگی به جرح داور
مرجع رسیدگی به جرح داور بستگی به این دارد که داوری موردی یا سازمانی باشد اگر به صورت موردی باشد خود داور که درخواست جرح او شده است بر اساس قاعده صلاحیت داور، برای رسیدگی به صلاحیت خودش در مورد جرح تصمیم خواهد گرفت و یا میتوان گفت که رسیدگی به جرح در صلاحیت دادگاهی میباشد که مقر داوری است. اما اگر سازمانی باشد معمولاً در خود سازمان داوری به جرح رسیدگی میشود.
انتخاب داور جانشین
در صورتی که جرح داور به درستی انجام شود و یا داور استعفا خود را اعلام کند، رسیدگی با داور جانشین ادامه پیدا میکند و داور جانشین باید با توجه به رسیدگی هایی که داور قبلی انجام داده است به رسیدگی و پیگیری ادامه میدهد؛ در حالتی هم که داوری که درخواست جرح او شده این موضوع را نپذیرد، طرفی که داور را جرح کرده است میتواند درخواست رسیدگی به دیوان داوری نماید، دیوان قبل از تصمیمگیری در خصوص جرح این موضوع را به داور مورد جرح و طرف مقابل اطلاع میدهد و مهلتی برای اظهارنظر مشخص مینماید و اظهارنظر آنها را اعلام مینماید.
مواد قانونی که به جرح داور اشاره داشته است:
ماده ۲۳ آییننامه نحوه ارائه خدمات مرکز داوری مواردی که مطابق آن میتوان جرح داور را در خواست نمود بیان کرده است به آن میپردازیم:
یک: افرادی که بیطرفی و استقلال آنها در موضوع داوری مورد تردید باشد.
دو: افرادی که بهموجب حکم دادگاه از داوری ممنوع شدهاند.
سه: افرادی که از منظر قانون فاقد اهلیت قانونی هستند.
چهار: تمامی کارمندان و قضات در حوزه فعالیت خود.
اینها از مواردی بودند که حتی با تراضی طرفین امکان انتخاب آن شخص بهعنوان داور وجود ندارد.
موارد دیگری از جرح داور که در ماده ۲۲ پیشبینی شده است و در ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی به آن پرداخته میشود شامل موارد زیر میباشد:
یک: افرادی که سن آنها زیر ۲۵ باشد.
دو: ذینفع بودن در دعوای مطرح شد.
سه: وارث یکی از اصحاب دعوا باشند.
چهار: افرادی که وکیل، قیم و مباشر یکی از اصحاب دعوا باشند و …
اینها چندی از موارد جرح و رد داور هستند که با تراضی طرفین قابل انتخاب بهعنوان داور هستند.
مسئولیت های وکیل داوری
وکیل داوری مطابق قانون دارای اختیاراتی میباشد که این اختیارات نیز میتواند ذیل یک قرارداد وکالت مورد تغییر واقع شود حالا اگر وکیل داوری از اختیارات داده شده سوءاستفاده نماید و به این شکل منجر به ورود ضرر گردد، مسئولیتهایی که بهموجب تخلف وکیل داوری گریبانگیر او میشود به دو قسم تقسیم میشود:
- مسئولیت کیفری وکیل داوری در این خصوص قانون ایران بیان نموده است که اگر وکیل داوری تنها در نقش وکیل باشد چون مانند قاضی و یا داور از اختیارات دادرسی برخوردار نیست، نسبت به جرایمی که مختص این افراد است دارای مسئولیت نمیباشد؛ ولی این مورد را باید مدنظر داشته باشیم که اگر وکیل تحت عنوان داور باشد و در این منصب مرتکب جرم شود به این معنا که به نفع کسی رای دهد که محق نیست مطابق ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی به حبس از شش ماه تا دو سال و مجازات نقدی محکوم خواهد شد.
- مسئولیت مدنی وکیل داوری در این خصوص باید بیان داریم که طبق ماده ۴۷۳ قانون آیین دادرسی مدنی اگر داور بعد از آن که داوری را قبول نمود بدون عذر موجه پذیرفته شده از حضور در جلسات امتناع ورزد یا استعفا دهد و به جهاتی از دادن رای خودداری نماید باید خسارتی که به این شکل وارد میشود را جبران کرده و در کنار آن به مدت پنج سال از داوری محروم خواهد شد. همچنین داور اگر به جهاتی اعم از فریب و تقلب در وظیفه خود منجر به ورود ضرر مالی گردد مسئول جبران خسارتی خواهد بود که به طرفین وارد خواهد شد.
نکته مطرح شده در این جا این است که مسئولیت انتظامی وکیل داوری در قانون معنای دقیقی برای آن وجود ندارد.
نکات مهم در تنظیم قرارداد داوری
در قرارنامه داوری مواردی وجود دارد که باید مطابق قانون مورد رعایت واقع شود :
یک) داور (وکیل داوری) وظیفه دارد که بعد از تحویل پرونده در مدت ۱۵ روز مطابق آخرین لایحهها و اظهارات طرفین قرار نامه داوری را تنظیم نماید و دبیرخانه میتواند این مدت را به درخواست داور اگر دلایل موجهی برای آن باشد تمدید نماید.
قرار نامه خود باید حاوی مواردی باشد.
- نام و نام خانوادگی طرفین.
- آدرس اقامتگاه طرفین به این دلیل که ابلاغیهها به آن جا ارسال گردد.
- خلاصهای از دفاعیات طرفین و خواسته هرکدام از آنها تا جایی که ممکن باشد، بیان مبلغ خواسته اصلی و خواسته مقابل طرفین.
- در صورتی که امکان آن وجود دارد، نوشتن موضوعاتی که باید نسبت به آنها تصمیمگیری صورت گیرد.
- نام و نام خانوادگی و آدرس اقامتگاه داور و یا داوران.
- محل تشکیل و زبان داوری در داوری های بینالمللی.
- قوانین حاکم به بر موضوع دعوا.
- بیان اختیارات داور یا داوران که شامل: دادن اختیار برای تعیین و تمدید نمودن مدت زمان داوری، تعیین کارشناس، نحوه استماع کارشناس و شاهدان، اختیار داشتن برای صدور رای برطبق صلح، سازش و انصاف و …
دو) قرار نامه داوری باید به امضای داور و طرفین برسد.
سه) اگر هر یک از طرفین از امضای قرار نامه خودداری نمایند و یا به آن فرد دسترسی نداشته باشد شخص داور (وکیل داوری) باید این قرار نامه داوری را بعد از امضا جهت تأیید به مرکز داوری تسلیم نماید و بعد از تأیید مرکز داوری، جریان رسیدگی ادامه مییابد.
تعیین هزینه ی وکیل داوری
مسائل مهمی که در بحث داوری باید مورد رعایت واقع شوند اگر با کمک یک وکیل داوری متخصص انجام گیرند بسیار در رسیدن به نتیجه دلخواه و درست میتوانند مؤثر واقع شوند، اما موضوعی که ذیل بحث وکیل داوری مطرح میشود و بسیاری را از مراجعه به وکیل داوری منصرف مینماید بحث هزینههای وکیل داوری میباشد که گاهی بسیاری از افراد بهصرف بالا بودن هزینههای وکیل داوری، خود اقدام به انتخاب داور و تنظیم قرارداد مینمایند و همین امر باعث میشود گاهی به علت عدم انجام اصولی و درست این امر با شکست در روند داوری و بن بستهای زیادی مواجه شوند.
اما توصیه ما این است که برای انجام مشاوره با وکیل داوری به مؤسسه فرهنگ تفاهم مراجعه نمایید تا وکیل داوری بتواند با آگاهی از اختلاف مطرح شده و میزان تخصصی بودن آن، هزینه پرونده را طبق قانون مشخص نماید.
- وکیل داوری کلیه هزینههای مربوط به داوری را که شامل حقالوکاله وکیل، هزینههای اداری مربوطه و حقالزحمه داور یا داوران است را برای شما مشخص مینماید؛ پرداخت هزینههای مربوط به داوری در مرکز داوری که شامل همان هزینههای اداری و حقالزحمه داوران است، برعهده خواهان و خوانده میباشد که تا قبل از آن که داوران رای صادر نمایند باید پرداخت شود و اگر هر یک از طرفین از پرداخت سهم مربوط به خود، خودداری ورزد طرف مقابل میتواند به جهت جلوگیری از توقف رسیدگی سهم طرف مقابل را پرداخت نماید.
- حال در صورتی که طرفین با مؤسسه قراردادی مبنی بر رسیدگی تمام امور داوری داشته باشند اگر در مدت معین شده هزینههای تعیین شده را پرداخت نکنند مؤسسه میتواند از رسیدگی توسط وکیل داوری خودداری نماید، در نتیجه عدم پرداخت هزینههای تعیین شده در مدت تعیین شده نشانگر استرداد درخواست دعوای اصلی است و این امر مانعی برای طرح دعوا اصلی ذیل یک درخواست داوری جدید نمیباشد.
سوالات متداول وکیل داوری
چه دعاوی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی قابل ارجاع مستقیم به داوری نیستند؟
دعاوی که مربوط به ورشکستگی هستند و دعاوی که راجع به اصل نکاح، طلاق و نسب هستند قابل ارجاع مستقیم نیستند.
جنسیت داور در طلاق مطابق قانون چه باید باشد؟
در این خصوص قانون حمایت خانواده صحبتی نکرده است و جنسیت را به نوع خاصی محدود نکرده پس داور زن و مرد می تواند باشد.
اگر داور انتخاب شده از داوری سرباز بزند شرط داوری باطل میشود؟
خیر، در این صورت طرفین اختلاف میتوانند با داور جانشین توافق نمایند و در صورتی که در این مورد به توافق نرسند، رسیدگی به موضوع در صلاحیت مرجع قضایی قرار خواهد گرفت.
زوجین چند روز مطابق قانون مهلت معرفی داور را به دادگاه دارند؟
مطابق ماده ۲۸ قانون حمایت خانواده زوجین یک هفته از تاریخ ابلاغ فرصت انتخاب و معرفی داور را به دادگاه دارند.
مهلت اعتراض به رای داور در قانون چند روز میباشد؟
مطابق ماده ۴۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی اعتراض به رای داور را بیست روز تعیین کرده است و برای ایرانیان خارج از کشور این مهلت را دوماهه در نظر گرفته است.
اعتراض به رای داور خارج از مهلت مقرر شده قابل انجام است؟
خیر، اعتراض به رای داور مطابق ماده ۴۹۲ قانون آیین دادرسی مدنی خارج از مهلت مقرر توسط دادگاه رد میشود و این قرار رد درخواست قطعی است.
شرط داوری با اعلام باطل بودن اصل قرارداد بلااثر میشود؟
خیر، شرط داوری چه ضمن قرارداد اصلی و یا به صورت یک قرارداد داوری ایجاد شده باشد یک موافقتنامه مستقل محسوب میشود و ابطال قرارداد اصلی تأثیری در شرط مذکور ندارد.
در داوری بینالمللی داور چه قانونی را برای اعمال در روند رسیدگی داوری اعمال مینماید؟
در این حالت، داور باید قانون منتخب طرفین را اعمال نماید و در صورت عدم انتخاب قانون حاکم بر رسیدگی داوری، داور طبق قواعد تعارضی که مناسب میداند قانون مناسب را مشخص و بر اساس آن رای میدهد.
در داوری، شخص ثالث اگر دارای حق در پرونده مطروحه باشد می تواند در داوری وارد شود؟
بله شخص ثالث تا زمانی که ختم رسیدگی اعلام نشده می تواند با پذیرش موافقتنامه داوری و آیین آن وارد داوری شود.
درخواست جرح و یا تفویض داور مانع از ادامه رسیدگی و صدور رای داور میشود؟
خیر، درخواست جرح و تفویض داور به دلیل قصور او، تا زمانی که تصمیم نهایی گرفته نشده است مانع از رسیدگی و صدور رای نیست.