فک رهن در قانون
فک رهن به معنای خارج شدن مال از رهن و وثیقه می باشد.
بنابراین به آزادسازی ملک مرهونه از طریق پرداخت کامل بدهی و ابراء دین فک رهن می‌گویند و با تسویه بدهی، ملک آزاد می‌شود.
در برخی موارد، طلبکار ممکن است تصمیم بگیرد از ملکی که به عنوان وثیقه قبول کرده، صرف نظر کند یا ممکن است خود ملک از بین برود. در هر دو حالت، وثیقه آزاد می‌شود و فک رهن صورت می‌پذیرد.
اما در برخی مواقع، طلبکار ممکن است با وجود دریافت بدهی خود، از تسلیم ملک به مالک اصلی خودداری کند و “فک رهن” را انجام ندهد.
به عنوان مثال، فردی ممکن است تصمیم بگیرد ملک را از طریق فروش به فرد دیگری منتقل کند ولی با توجه به قرارداد اولیه، قرار است تا زمان تنظیم سند رسمی، رهن آزاد شود. با انقضای مهلت تعیین شده، این اتفاق رخ نداده است.
در همه این حالات، مالک ملک مرهونه می‌تواند با تنظیم دادخواستی مبنی بر الزام فک رهن، دعوی خود را در دادگاه صالح اقامه کند.
نکات مهم مربوط به الزام به فک رهن
در قوانین مربوط به فک رهن، صحبت مشخصی ارائه نشده است. اما برخی منابع قانونی مواردی را برای فک رهن ذکر کرده‌اند که به طور خلاصه به آن‌ها پرداخته می‌شود:
- اولین گزینه برای فک رهن، زمانی است که شخص بدهکار بتواند طلب خود را تسویه کند. به عبارت دیگر، با پرداخت کامل بدهی، ملک رهنی از بار مالی آزاد می‌شود و فک رهن اتفاق می‌افتد.
- گزینه دوم مربوط به زمانی است که هر دو طرف، یعنی بدهکار و طلبکار، توافق کنند که قرارداد رهن را فسخ کنند. در این صورت، نیاز به فک رهن برای آزادسازی مالکیت ملک وجود دارد.
- گزینه بعدی مربوط به زمانی است که رهن‌گیرنده، بدون توافق بدهکار، تصمیم به فسخ قرارداد رهن بگیرد. در این حالت نیز، برای فک رهن و آزادسازی ملک، اقدامات لازم صورت می‌گیرد.
- گزینه بعدی، موردی است که ملکی که در رهن قرار دارد به صورت کلی از بین می‌رود، به دلایلی مانند آفت یا خرابی جدی. در این صورت، نیز ممکن است فک رهن اتفاق بیافتد تا مالکیت ملک آزاد شود.
بنابراین، هر چند در قوانین مستقیماً درباره فک رهن صحبتی نشده است، اما با توجه به برخی منابع قانونی می‌توان به این نتیجه رسید که فک رهن می‌تواند در شرایط مختلف، از جمله تسویه بدهی، فسخ قرارداد یا وقوع خسارت جدی، صورت بگیرد.
شرایط طرح دعوی الزام به فک رهن
رهن‌دهنده یا مالک ملک، به عنوان فردی که مال را به عنوان وثیقه در اختیار مرتهن قرار داده است، می‌تواند دعوای الزام به فک رهن را در دادگاه‌های عمومی و حقوقی مطرح کند. در این نوشتار، دعوی الزام به فک رهن برای مواردی که مربوط به رهن ملک است، توضیح داده شده است. اما در مورد اموال منقول مانند خودرو، تلفن همراه و سایر موارد که به عنوان وثیقه برای تضمین بدهی به مرتهن وام داده می‌شوند، می‌توان دعاوی حقوقی و کیفری دیگری مانند خیانت در امانت را نیز مطرح کرد.
علاوه بر این، خواهان یا وکیل او باید در دادخواست خود اثبات کند که دیونی که به خوانده بدهکار بوده را پرداخت کرده است. به عبارت دیگر، خواهان باید تصدیق کند که ادامه رهن ملک در اختیار خوانده، غیرقانونی است.
مدارک لازم برای فک رهن
برای اینکه بتوانید دادخواست الزام به فک رهن را مطرح کنید، باید همراه با مدارک زیر به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست الزام به فک رهن را ثبت نمایید:
- سند مالکیت: برای اثبات مالکیت خود به ملک مورد رهن، باید سند مالکیت را ارائه کنید.
- مبایعه‌نامه: باید مبایعه‌نامه‌ای که در آن فروشنده تعهد به فک رهن می‌کند، به همراه داشته باشید.
- تصویر قرارداد رهن: برای نشان دادن وجود قرارداد رهن، باید تصویر قرارداد رهن را ارائه دهید.
با این مدارک، می‌توانید دادخواست الزام به فک رهن را علیه فروشنده و بانک اقامه کنید. در ادامه، یک نمونه دادخواست الزام به فک رهن را ذکر می‌کنیم.
مرجع صالح رسیدگی به دعوای الزام به فک رهن
مطابق ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول، از جمله دعاوی مالکیت، مزاحمت، ممانعت از حق، تصرف عدوانی و سایر حقوق مرتبط با آن، در دادگاهی اقامه می‌شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است، حتی اگر خوانده در آن حوزه مقیم نباشد. از این رو، دعوای الزام به فک رهن نیز در دادگاه عمومی حقوقی محل وقوع ملک مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهمبا سابقه درخشان و دراختیار داشتن وکلای متخصص در تمامی زمینه‌های حقوقی و کیفری و همچنین ورود به پرونده‌های متعدد در حوزه دعوای الزام به فک رهن، همواره می‌تواند به شما عزیزان از طریق مشاوره یا قبول وکالت خدمت رسانی نماید.
درصورت نیاز به مشاوره با وکیل متخصص در حوزه موضوع پرونده خود با شماره پنج رقمی ما ۵۴۷۶۴ تماس بگیرید تا کارشناسان و مشاوران حقوقی مجموعه شما را راهنمایی نمایند.
سوالات متداول
فک رهن چیست؟
در شرایطی که فردی وام گرفته و به عنوان وثیقه مالی یک ملک را رهن کرده است، بعد از پرداخت کامل بدهی و برطرف شدن بدهی، فرد وام‌گیرنده باید فک رهن را انجام دهد.
در کدام داداگاه برای فک رهن باید شکایت کرد؟
دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول، از جمله دعاوی مالکیت، مزاحمت، ممانعت از حق، تصرف عدوانی و سایر حقوق مرتبط با آن، در دادگاهی اقامه می‌شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است، حتی اگر خوانده در آن حوزه مقیم نباشد.
مدارک لازم برای دادخواست الزام به فک رهن چیست؟
- سند مالکیت: برای اثبات مالکیت خود به ملک مورد رهن، باید سند مالکیت را ارائه کنید.
- مبایعه‌نامه: باید مبایعه‌نامه‌ای که در آن فروشنده تعهد به فک رهن می‌کند، به همراه داشته باشید.
- تصویر قرارداد رهن: برای نشان دادن وجود قرارداد رهن، باید تصویر قرارداد رهن را ارائه دهید.
