تعریف قرابت
قرابت سببی یکی از انواع قرابتها میباشد که برای درک مفهوم قرابت سببی باید در ابتدا به توضیح کلی قرابت بپردازیم.
قرابت در معنای اولیه به معنای نزدیکان و خویشاوندان اطلاق میشود که میان اشخاص برقرار است؛ به طور مثال، میان زن و شوهر یک نوعی از ارتباط خویشاوندی و میان آنها با اولادشان یا میان هر خواهر و برادری، رابطهای جاری است.
عقد نکاح و متولد شدن اولاد یا شیر دادن به اولاد دیگری، البته با در نظر گرفتن شرایط خاص، باعث ایجاد قرابت میان افراد میشود.
عقد نکاح و متولد شدن اولاد یا شیر دادن به اولاد دیگری، البته با در نظر گرفتن شرایط خاص، باعث ایجاد قرابت میان افراد میشود.
از رابطه قرابت، تعریف های زیاد و متفاوتی وجود دارد اما به طور خلاصه میشود آن را به این صورت تعریف نمود: «قرابت رابطه خویشاوندی است، اعم از خونی یا سببی به علت نکاح یا رضاع.»
هر کدام از اشخاص از طریق ارتباطی که در قانون به آن قرابت می گویند با افراد دیگر پیوند و نزدیکی دارند.
قرابت سببی ارتباطی است که دو نفر را مستقیما (مانند والدین یا اولاد یا با واسطه شخص یا اشخاص دیگر (مانند رابطه برادر با خواهر) پیوند میدهد.
قانون مدنی با استناد بر فقه اسلامی بحث قرابت را به سه دسته مجزا تقسیم نموده است:
قرابت سببی که به واسطه عقد نکاح میان دو نفر که اکثرا بین آنها هیچگونه رابطه نسبی وجود نداشته حاصل می شود.
قرابت رضاعی به ارتباطی که به واسطه خویشاوندی میان دو نفر در اثر شیر خوردن یک نوزاد از مادر دیگری و یا شیر خوردن دو نوزاد مختلف از یک مادر به وجود می آید.
قرابت میان شخص با والدین و اجداد یا اولاد را قرابت در خط مستقیم مینامند که ممکن است صعودی (فرزند با والدین و اجداد) یا نزولی (والدین یا اولاد و اولاد اولاد) باشد.
قرابت شخص با سایر اشخاص مانند برادر، خواهر ، عمو ، عمه ، خاله و غیره را قرابت در خط اطراف می گویند.
همانطور که در ماده ۱۰۳۱ قانون مدنی آمده است قرابت متشکل از دو جزء میباشد که شامل قرابت نسبی و قرابت سببی است.
با استناد بر ماده ۱۰۳۲ قانون مدنی قرابت نسبی به شرح ذیل میباشد:
طبقه اول– پدر و مادر و فرزندان و نوه.
طبقه دوم- اجداد و برادر و خواهر و فرزندان آنها.
طبقه سوم- اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها ( عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن ها) قرابت نَسَبی
یکی از قسمت های بحث قرابت، قرابت نسبی میباشد. آنطور که نام قرابت نسبی مشخص است، قرابت نسبی نوعی از قرابت یا خویشاوندی است که به واسطه رابطه خونی و نَسَبی میان دو شخص به وجود می آید. با استناد برماده ۱۰۳۲ قانون مدنی در رابطه با قرابت نسبی و طبقات آن میتوان تعریف کامل و دقیقی از این موضوع را ارائه داد.
به طورمثال، رابطه میان پدر و اولادش از مصداق های مهم بحث قرابت نسبی است یا رابطه میان مادر و اولادشان، خواهر و برادر، عمو و عمه و خاله و دایی.
قرابت سَببی
نوعی دیگر از اقسام قرابت که در کنار قرابت نسبی حائز اهمیت بسیار بالایی میباشد قرابت سببی است.
قرابت سببی شاخه ای از بحث خویشاوندی است که به موجب جاری شدن عقد نکاح میان افراد به وجود میآید.
یکی ازموارد واضح بحث قرابت سببی رابطه بین زوج و زوجه میباشد، به استناد ماده ۱۰۳۳ قانون مدنی هرکس که با دیگری ازدواج کند، با تمام اقربای نسبی او قرابت سببی خواهد داشت.
قرابت رضاعی
با توجه بر قانون مدنی یکی دیگر ازموارد قرابت ، قرابت رضاعی است.
خویشاوندی رضاعی تنها در شرایطی به وجود می آید که یک نوزاد با شرایطی که در ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی مشخص شده از زنی به غیراز مادرخود شیر بخورد که در صورتی که این شرایط حاصل شود قرابتی بین نوزاد و آن زن وجود خواهد آمد که به آن قرابت رضاعی اطلاق میشود.
در صورت وجود شرایطی که در بالا گفته شد یعنی وجود قرابت رضاعی محدودیت هایی برای آن شخص به وجود می آید که آن محدودیت ها شامل محدودیت در ازدواج میشود یعنی همانطور که فرد نمی تواند با خواهر یا مادر رضاعی یا اصطلاحا شیری خودش ازدواج کند.
موارد ممنوعیت نکاح
بر اساس قانون مدنی اشخاصی که وجود رابطه ازدواج میان آنها ممنوع اعلام شده است به شرح ذیل میباشد:
بر اساس ماده ۱۰۴۷ کسانی که جاری شدن صیغه ازدواج با آنان کاملا ممنوع است، یعنی به محض ایجاد رابطه قرابت، حرمت ابدی میان آنان تحقق پیدا میکند، مانند مادر زن .
بر اساس ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی اشخاصی که جاری شدن صیغه ازدواج با آنان جمعا ممنوع میباشد، یعنی عقد ازدواج با توجه به وجود و بقای قرابت ممنوع است، مانند خواهر زن.
بر اساس ماده ۱۰۴۹ قانون مدنی اشخاصی که عقد ازدواج آنان بدون وجود اجازه همسر ممنوع است، مانند ازدواج با دختر برادر زن یا دختر خواهر زن.
بین افرادی که به واسطه رابطه خویشاوندی سببی بایکدیگر رابطه دارند بهث ارث و میراث مطرح نبوده و تنها زوج و زوجه از یکدیگرارث میبرند.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با سابقه درخشان درحوزه حقوق و دراختیار داشتن وکلای مجرب و متخصص آماده خدمت رسانی به شما عزیزان در تمامی زمینههای حقوقی میباشد.
وکیل پایه یک دادگستری فرهنگ تفاهم میتواند شمارا در خصوص مشکلات حقوقی خود راهنمایی و مشاوره دهد.
سوالات متداول
قرابت در حقوق به چه معناست؟
قرابت در حقوق به ارتباطی اطلاق میشود که میان اشخاص برقرار است؛ به طور مثال، میان زن و شوهر یک نوعی از ارتباط خویشاوندی و میان آنها با اولادشان یا میان هر خواهر و برادری، رابطهای جاری است.
آیا اشخاص به موجب قرابت سببی از یکدیگر ارث میبرند؟
خیر بین افرادی که به واسطه رابطه خویشاوندی سببی بایکدیگر رابطه دارند بهث ارث و میراث مطرح نبوده و تنها زوج و زوجه از یکدیگرارث میبرند.
قرابت سببی به چه معناست؟
قرابت سببی شاخه ای از بحث خویشاوندی است که به موجب جاری شدن عقد نکاح میان افراد به وجود می آید.