تفهیم اتهام چیست

رسیدگی به اکثر جرایم ابتدا در دادسرا صورت می گیرد. در دادسرا دادستان، دادیار یا بازپرس بر حسب وظایفشان اقدام به پیگیری جرم رخ داده و کشف آن می کنند. بعد از انجام تحقیقات مقدماتی، پرونده و متهم برای صدور حکم به دادگاه فرستاده می شوند.

زمان تفهیم اتهام به متهم در همین مرحله تحقیقات مقدماتی است. در واقع مقام رسیدگی کننده باید قبل از پرسش از متهم اقدام به تفهیم اتهام به او کند و به او تذکر دهد که حرف های او ثبت می شوند. بنابراین باید مراقب اظهارات خود باشد زیرا این اظهارات می توانند بر علیه خود او استفاده شوند.

پس نتیجه می گیریم که زمان تفهیم اتهام در مرحله تحقیقات مقدماتی و قبل از بازجویی از متهم است.

قبل از تفهیم اتهام به متهم، باید چند نکات مهم را رعایت نمود که عبارتند از:

گام اول- احراز هویت فرد متهم میباشد: نحوه‌ی احراز هویت متهم باید در پرونده درج شود، به طور مثال نوشته شود با ملاحظه‌ی کارت ملی هویت متهم احراز گردید. در مورد متهمی کارت شناسایی معتبر همراه نداشت، به ناگزیر باید به اظهارات بسنده کرده ولی باید برای مرحله بعدی حضور دستور همراه داشتن اوراق شناسایی متهم صادر شود.

قدم دوم- درج مشخصات متهم برابر ماده ۱۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲: این مشخصات شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شهرت، سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، تعداد فرزند، تابعیت، مذهب، سابقه ی کیفری (در موارد ضروری و مرتبط)، نشانی محل سکونت و محل کار اعم از شهر، بخش، دهستان، روستا، خیابان، کوچه، شماره و کدپستی منزل، شماره ملی، پیام‌نگار، شماره تلفن ثابت و همراه او به طور دقیق.

برای تسهیل امر ابلاغ و اجراء، بهتر است سن متهم با ذکر تاریخ تولد او، شغل او با ذکر نوع فعالیت و میزان تحصیلات به طور دقیق ذکر شود.

مقام رسیدگی کننده به پرونده در مرحله‌ی تحقیقات مقدماتی، قبل از شروع  به تحقیقات و پرسش در رابطه با اتهامات انتصابی از متهم نماید؛ با توجه به حقوق متهم به وی اعلام می‌کند که مواظب اظهارات خود باشد و در مقابل آن موضوع اتهام که باید به طور دقیق آن‌گونه که قبلاً توضیح داده شد را به او تفهیم نماید.

دلایل اتهام با توجه با جزئیات کامل و توضیح آنها به شکل صریح به او تفهیم گردد. بنابراین اکیداً باید از ذکر عباراتی چون «با توجه به ادله موجود در پرونده» و مواردی نظیر آن، خودداری کرد.