تعریف نفقه فرزند
نفقه به معنی فراهم کردن تمام نیاز های زندگی زوجه و فرزندان از قبیل هزینه های مسکن، البسه، هزینه تحصیل و خورد و خوراک می‌باشد.
یکی از مهمترین وظایف و مسائلی که خانواده عهده دار آن است پرداخت نفقه فرزندان می‌باشد، این تکلیف قانونی اصولا برعهده پدر می‌باشد که گاها اگر پدر در قید حیات نباشد بر حسب قانون پرداخت نفقه بر عهده مادر یا جد پدری می‌باشد.
نفقه فرزندان و تامین هزینه های زندگی و نیازهای جاری و روزمره آنان یکی از مهم ترین وظایفی است که بر عهده پدر و مادر می‌باشد. وظیفه پرداخت نفقه قانونا و شرعا برعهده پدر خانواده است اما به ترتیب اولویت مشخص شده در ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی این تکلیف ممکن است به افراد دیگری نیز تحمیل شود.
مستند بر ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی:” نفقه فرزندان برعهده پدر می‌باشد بعد ازفوت پدر یا عدم توانایی او برای پرداخت نفقه به عهده اجداد پدری است درصورت نبودن پدرواجداد پدری و یا عدم قدرت آن‌ها برای پرداخت نمودن هزینه ها نفقه فرزند برعهده مادر قرار می‌گیرد.
هرگاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری وجدات پدری واجب النفقه است و اگر چند نفر از اجدادوجدات مزبور ازحیث درجه اقربیت مساوی باشند نفقه را باید به حصه متساوی تادیه کنند”.
میزان نفقه فرزند
براساس قوانین و عرف زندگی زناشویی یکی از مهمترین وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده مرد در خانواده است پرداخت هزینه های زندگی،همسر و فرزندان می‌باشد که از آن در قانون تحت عنوان نفقه یاد می‌شود.
حال برای تشخیص آنکه چه میزانی نفقه باید به فرزندان تعلق بگیرد باید میزان درآمد شخصی پدر را درنظر گرفت و با توجه به مبلغ درآمد و دارایی هایی که دارد میزان دقیق نفقه برای فرزندان مشخص می‌شود.
قانون گذار در رابطه با مبلغی که باید نفقه به فرزندان تعلق بگیرد اشاره ای نکرده و صرفا برای مثال یکسری موارد که شامل نفقه فرزند می‌شود را مشخص نموده است.
از این حیث در رابطه با مبلغ نفقه باید مطلع باشیم که مبلغ مشخصی برای آن وجود ندارد اما با سنجیدن شرایطی که در بالا گفته شد و شرایط مالی پدر و عرف جامعه و نیازهای مشخص فرزند، می‌توانند درخواست کارشناسی داده و کارشناس رسمی دادگستری با ملاک قراردادن تمام موارد فوق الذکر میزان دقیق را مشخص نماید.
تفاوت نفقه فرزند دختر و پسر
در رابطه با مقدار و شرایط نفقه که به فرزندان تعلق می‌گیرد با توجه به اینکه در ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی کلمه اولاد آورده شده یعنی از نظر قانون گذار و عرف هم تفاوتی میان فرزند دختر و پسر قائل نشده و همان طور که در بالا گفته شد میزان نفقه با در نظر گرفتن فاکتور ها و معیار های پدر خانواده مشخص می‌گردد.
حال در رابطه با این امر که تا چه سنی فرزندان قادر به دریافت نفقه از خانواده هستند باید گفت که فرزند دختر تا زمانی که در خانه پدری مستقر هست و ازدواج نکرده، شاغل نیست و درآمدی ندارد و همچنین فرزند پسر تا زمانی به سن ۱۸ سال کامل رسیده و شغلی برای کسب درآمد پیدا نکرده باشد خانواده ملزم با پرداخت نفقه می‌باشند.
چگونگی مطالبه نفقه فرزند
برای مطالبه نفقه فرزند از دو طریق می‌توان اقدام کرد:
۱_طرح دعوا به صورت مستقل توسط فرزند
یکی از اصلی ترن ملاک ها در بحث طرح دعوا برای دریافت نفقه توسط فرزند دارا بودن فاکتور رشادت یا رشید بودن است یعنی فرزند نباید سفیه باشد و البته در کنار این بالغ بودن فرزندان هم یکی از نکاتی است که برای طرح دعوا مالی مورد توجه قرار می‌گیرد.(سن بلوغ در دختران ۹سال و در پسران ۱۵ سال می‌باشد)
رشادت یکی از مهم ترین گزینه ها برای مطرح نمودن دعوا توسط فرزند می‌باشد که در این رابطهبه تعارض شدید ماده ۱۲۱۰ و تبصره ۲ همان ماده که یک جهت فقط رسیدن به سن بلوغ را برای رشادت کافی شمرده و از جهت دیگری تبصره همان ماده، دخل و تصرف در اموال طفلی که بالغ شده را وابسته به ثابت شدن رشد اونموده است.
محاکم امروز سن ۱۸ سال را سن رشد محسوب کرده و تا قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی برخلاف اینکه طفل به سن بلوغ نیز رسیده باشد (۹و ۱۵ سال) حق طرح هیچ گونه دعاوی مالی را شخصا نخواهد داشت مگر در شرایطی که حکم رشد را از دادگاه دریافت نماید.
بنابراین موضوع فرزند دختر و پسر فقط در ۲ صورت می‌توانند دعوای الزام پدر یا جد پدری را به پرداخت نفقه به صورت تنها و شخصا مطرح نمایند : یا به سن ۱۸ سال تمام رسیده باشند یا حکم رشد خود را از دادگاه دریافت کرده باشند.
۲_ طرح دعوا توسط مادر
در شرایطی که فرزند تحت حضانت و سرپرستی مادر باشد، با توجه به اینکه حضانت او بر عهده مادر است مادر می‌تواند به طرفیت پدر یا جد پدری به نمایندگی از فرزند خود دعوای پرداخت نفقه برای فرزند را مطرح نماید.
وکیل متخصص نفقه
برای پیشبرد هرچه سریع تر و بهتر مسائل حقوقی مخصوصا مشکلاتی که در حوزه خانه و خانواده مطرح هست با توجه به پیچیدگی ها و آمد و رفت های زیادی که در پی دارد بهتر هست که حتما از یک وکیل پایه یک دادگستری کمک گرفته شود تا وکیل متخصص با بهرمندی از دانش و تجربه کافی خود از اتلاف وقت و هزینه شما جلوگیری کرده و مشکلات پیش آمده را به نحو احسن برطرف نماید.
گروه وکلای موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با تشکیل دپارتمان تخصصی حقوق خانواده آماده ارائه مشاوره حقوقی مطمئن در زمینه های تخصصی حقوق خانواده، اعم از تمام مباحث مربوط به ازدواج(شروط ضمن عقد، نفقه، مهریه)، طلاق توافقی، داوری در دعاوی خانواده و حضانت فرزندان، اماده ارائه خدمات به شما همراهان گرامی می‌باشد.
سوالات متداول
نفقه به لحاظ حقوقی به چه معناست؟
نفقه به معنی فراهم کردن تمام نیاز های زندگی زوجه و فرزندان از قبیل هزینه های مسکن، البسه، هزینه تحصیل و خورد و خوراک می‌باشد.
میزان نفقه فرزندان به شکل می‌باشد؟
برای تشخیص آنکه چه میزانی نفقه باید به فرزندان تعلق بگیرد باید میزان درآمد شخصی پدر را درنظر گرفت و با توجه به مبلغ درآمد و دارایی هایی که دارد میزان دقیق نفقه برای فرزندان مشخص می‌شود.
برای طرح دعوا در رابطه با پرداخت نفقه فرزند چه شخصی می‌تواند اقدام نماید؟
الف)خود فرزند در شرایطی که دارای حکم رشد بوده و یا به سن ۱۸ سال کامل رسیده باشد.
ب)مادر در شرایطی که حضانت بر عهده او باشد.
