تا وقتی که افراد یک جامعه با همدیگر روابط تجاری و بازرگانی برقرار میکنند، قوانین داخلی کشورها بر روابط آنها حاکم هستند. باید در محدوده قوانین و مقررات داخلی عمل کنند. اما زمانی که پای روابط بین افراد، اعم از حقیقی و حقوقی یک جامعه با جوامع دیگر به میان میآید؛ فقط محدود به حقوق داخلی نمیباشد. بلکه پا را فراتر میگذارد و وارد قلمرو حقوق بینالملل خصوصی میشود.
تصور کنید هرگاه یک ایرانی با یک تبعه ی کانادایی ازدواج کند؛ علاوه بر قانون ایران، قانون کانادا نیز بر روابط این دو شخص حاکم میشود.
حال باید بدانیم در صورت بروز مشکلات بین زوجین قانون کدام کشور صلاحیت رسیدگی به اختلاف و دعوای این دو فرد را دارد؟
نکته دارای اهمیت این است که ایرانیان در هر جای دنیا که باشند از نظر تابعیت احوال شخصیه مطابق قوانین ایران باید عمل کنند.
لذا شخص ایرانی که در کانادا زندگی میکند حتی در حالی که تابعیت کانادا را نیز داشته باشد، نمیتواند مسائل مربوط به احوال شخصیه خود را از جهت قوانین، خارج ایران بداند.
ازدواج ایرانیان مقیم خارج
قانون مدنی ایران به صراحت ماده ۹۷۶ که مقرون میدارد اشخاص ذیل تبعهی ایران محسوب میشوند:
کسانی که پدر آنها ایرانی است اعم از اینکه در ایران یا در خارجه متولد شده باشد، تبعه ایران محسوب می شود. بنابراین طبق این بند کافیست که پدر فرزند متولد شده محرز باشد که ایرانیست، فرزند، ایرانی محسوب خواهدشد.
نظر به اینکه در بند ۶ ماده ۹۷۶ اشاره شده چنانچه زن خارجی که با مرد ایرانی ازدواج کند تابعیت ایرانی را به دست میآورد؛ پس تابعیت خارجی مرد ایرانی دیگر مطرح نیست. صرفا اینکه مرد ایرانی با زن خارجی ازدواج کند، زن خارجی بدون اینکه حق دخالت و یا حق ارادهای که از خودش داشته باشد صرفا با انعقاد عقد نکاح به تابعیت ایران درخواهدآمد. پس اگر یک خانوادهای یا زن و شوهری، شوهرش ایرانی باشد زن هم قطعا ایرانی است. همچنین فرزند هم تابعیت ایرانی را داراست.
ایرانیان مقیم خارج از کشور، از جهت عقد نکاح، تابع قوانین ایران هستند. یعنی از جهت اصل ازدواج ملزم به رعایت قوانین کشور جمهوری اسلامی ایران هستند. اما از نظر تشریفات تنظیم سند ازدواج، تابع کشور محل تنظیم سند هستند.
برای مثال اگر دختر و پسر ایرانی در ایتالیا قصد ازدواج دارند، باید قوانین و مقررات مربوط به ازدواج را که در قانون مدنی ایران آمده است، رعایت کنند. برای مثال برای دختر باکره اجازه پدر او شرط است یا برای ازدواج باید که حتماً طرفین به سن بلوغ رسیده باشند. اما این که چونه سند تنظیم شود، از کشوری که ازدواج آنان در آنجا به ثبت رسیده، تبعیت میکند.
ایرانیان مقیم خارج از کشور در صورتی که هر دو سمت ازدواج، ایرانی باشند برای وقوع ازدواج یا ثبت آن می توانند پیش مامورین کنسولگری ایران حاضر شوند. اما از جهت قانونی چنین الزامی ندارند.
مستند به ماده ۳۱ قانون ثبت احوال کشور؛ همه ایرانیان مقیم خارج کشور میتوانند با ارائه اسناد و مدارک معتبر، ازدواجشان را در تمامی سفارتخانه ها و کنسولگری های ایران ثبت کنند. البته همانند انجام سایر امور ایرانیان خارج از کشور قبل از مراجعه حضوری به سفارت، باید درخواست اولیه و مدارک مورد نیاز خود را در سامانه میخک ثبت و سپس در زمان اعلام شده حضور پیدا کنند.
ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی نیز در سفارتخانهها قابلیت ثبت را دارد اما با این تفاوت که:
با ثبت اینگونه ازدواج ها برای مرد و زن پروانه زناشویی صادر میشود.
مرد خارجی ازطریق ازدواج با زن ایرانی تبعه ایران محسوب نمیشود.
فرزندان حاصل از این ازدواج نیز بعد از ماه مهر ۹۸ و با اصلاحیات قانون موجود در این زمینه، ایرانی
محسوب میشوند. بنابراین تمامی امکانات و شرایط شهروندان ایرانی برای آنها نیز صادق است.
خانمهای ایرانی که دارای همسروفرزند خارجی هستند و قصد سفر به ایران را دارند برای فرزند خود باید
درخواست گذرنامه ایرانی بدهند. برای همسر نیز از طریق درخواست ویزای ایران باید اقدام کنند. در ضمن
بنابر قوانین موجود ازدواج آنها باید مورد تایید وزارت کشور بوده و در کنسولگریهای ایران ثبت شده باشد.
اگر زن یا مرد ایرانی و دیگری خارجی باشد؛ مثلاً اگر زن، ایرانی باشد و مرد، ایتالیایی باشد کنسولگری ایران صلاحیت انعقاد عقد را ندارد.
موانع ازدواج زن ایرانی با مرد غیر ایرانی
۱-در صورتی که مرد خارجی مسلمان نباشد، زن ایرانی که مسلمان باشد نمی تواند با او ازدواج کند. همان طور که اطلاع داریم در قانون ما ازدواج زن مسلمان با غیرمسلمان ممنوع است.
۲- در صورتی که مرد مسلمان نباشد، ایرانی باشد باز هم زن ایرانی مسلمان نمیتواند با او ازدواج کند. چون ازدواج زن مسلمان با کسی که مسلمان نیست (خواه مرد ایرانی باشد یا خارجی) ممنوع است.
۳- در صورتی که مرد خارجی مسلمان باشد، ازدواج زن ایرانی با او منوط به اجازه مخصوص از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران است.
۴- حتی اگر زن ایرانی از اقلیت های دینی (غیرمسلمان) باشد باز هم باید برای ازدواجشان با مرد خارجی از دولت اجازه مخصوص را بگیرد.
فلذا چنانچه سند ازدواج در خارج از کشور تنظیم شده باشد، در ایران به رسمیت شناخته نمیشود و قابلیت اجرایی را ندارد. مثلا مطابق سند ازدواج ذکرشده، فرزندان حاصل از این ازدواج نیز به عنوان وارث شناخته نخواهندشد.
نکاح مرد مسلمان ایرانی با زن غیر مسلمان خارجی
در این خصوص مانعی وجود ندارد. البته دولت جمهوری اسلامی ایران میتواند ازدواج برخی از مستخدمین و مامورین رسمی و محصلین دولتی (مانند کارمندان وزارت امور خارجه) را با زنی که تابعیت خارجی دارد موکول به اجازه مخصوص کند.
ازدواج ایرانیان غیرشیعه با اتباع بیگانه
ایرانیان غیر شیعه یعنی اهل تسنن و سایر ادیان اهل کتاب مانند یهودی، مسیحی، زرتشتی از جهت ازدواج و سایر احوال شخصیه تابع قواعد و عادتهای مذهب خود هستند. هرزمان که در داخل کشور یا خارج از کشور موضوع مربوط به احوال شخصیه آنان مطرح میشود، چون آنها از مقررات مذهبی خودشان تبعیت میکنند؛ لذا احکام خاص مذهب آنها جاری خواهد شد.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با در اختیار داشتن وکلای مجرب و متخصص همواره آماده خدمت رسانی به ایرانیان خارج از کشور میباشد.
سوالات متداول
کسی که پدرش ایرانی است اما در ایران متولد نشده باشد دارای چه تابعیتی است؟
کسانی که پدر آنها ایرانی است اعم از اینکه در ایران یا در خارجه متولد شده باشد، تبعه ایران محسوب می شود. بنابراین طبق این بند کافیست که پدر فرزند متولد شده محرز باشد که ایرانیست، فرزند، ایرانی محسوب خواهدشد.
آیا ایرانیان از حیث احوالات شخصیه تابع کشور مقیم هستند؟
ایرانیان در هر کجای دنیا که باشند از نظر تابعیت احوال شخصیه تابع قوانین ایران هستند.
ایرانیانی که در خارج از ایران ازدواج میکنند تابع کدوم کشور از جهت قوانین هستند؟
ایرانیان مقیم خارج از کشور، از حیث نکاح، تابع قانون ایران هستند. یعنی از جهت اصل ازدواج باید قانون کشور جمهوری اسلامی ایران را رعایت کنند. اما از جهت تشریفات تنظیم سند ازدواج، تابع کشور محل تنظیم سند هستند.
درصورتی که زن ایرانی با یک مرد خارجی و غیرمسلمان در خارج از کشور ازدواج کند، یا با یک مرد خارجی و مسلمان بدون اجازه دولت ازدواج کند، آیا طبق قوانین ایران نکاح آنان واجد تاثیر حقوقی است؟
درکل نکاح زن مسلمان ایرانی با غیر مسلمان (حتی اگر زوج ایرانی هم باشد) باطل است و آثار حقوقی براینگونه نکاحها بار نیست. در صورتی که زوج خارجی مسلمان باشد، چون اذن مخصوص از سمت دولت ایران برای اینگونه ازدواج لازم بوده است باز هم اثری بر این ازدواج مترتب نیست. اگرچه از نظر شرعی نکاح صحیح باشد.
6 پاسخ
با سلام
آیا بعد از گذشت چند سال از عقد، میتوان برای ثبت به سفارت مراجعه کرد و در صورتی که پاسخ بلی ست، تاریخی که در سند ازدواج ایرانی ثبت میشود، تاریخ روز است یا تاریخ سند ازدواج محلی معیار است؟
سلام وقت بخیر برای دریافت مشاوره از وکیل بین المللی متخصص موسسه با این شماره ۰۲۱۵۴۷۶۴ تماس بگیرید
سلام.وقت بخیر .
در مورد سفارت ایران در وین وکالتنامه میشه راهنمایی بفرمایید؟
سلام
سوال کلی است
مقصود سوال مشخص نیست
سلام ما یکیمون ایران نیست کلاسهای ازدواجم رفتیم ولی تاریخش گذشته باید ازمایش اعتیادو دوباره بدیم
کجا و چه ازمایشی توی اروپا باید داد که مورد قبول باشه؟
سلام ازمایش باید مجددا انجام بشه.از طریق دفتر ازدواج در ایران نامه تنظیم میشه برای انجام ازمایش در ازمایشگاه های خارج از کشور.برای توضیحات بیشتر از طریق واتس اپ با شماره ۰۹۱۲۰۴۷۷۱۱۶ در ارتباط باشید و یا با شماره ۰۲۱۵۴۷۶۴ تماس بگیرید.