درخواست اعسار در قانون
لغت اعسار در اصطلاح به معنای عسر و سختی میباشد و در اصطلاحات حقوقی درخواست اعسار به افرادی اطلاق میشود که به دلیل عدم توان مالی و یا عدم دسترسی به داراییهایشان (مانند در رهن بانک بودن و غیره) قادر به پرداخت بدهیهای خود نیستند و معسر محسوب میشوند.
اعسار به دو دسته تقسیم میشود: ۱- اعسار نسبت به هزینههای دادرسی ۲- اعسار نسبت به محکوم به پرداخت.
گاهی افرادی که به دلیل بدهی های قانونی یا هزینه های دادگاه محکوم به پرداخت هستند، اما به دلیل عدم توانایی مالی نمی توانند آنها را پرداخت کنند.
اعسار از پرداخت محکوم به:
اگر دادگاه رایی صادر کند و طبق آن شخص ملزم به پرداخت وجه نقد و یا مالی به دیگری شود، در صورتی که شخص قادر به پرداخت این وجه یا مبلغ نباشد، میتواند از دادگاه درخواست کند تا با در نظر گرفتن شرایط مالی او، ترتیبی را اتخاذ کند که طبق آن، شخص مدیون در اقساط مناسب دینش را تسویه کند.
تقاضای اعسار و تقسط بدهی
برای اثبات اعسار خود در دعوای اعسار، محکوم علیه باید دلایل خود را به دادگاه صادرکننده رای ارایه کند، از جمله استناد به استشهادیه تنظیمی.
برای استناد به دلیل شرعی شهادت شهود، باید تشریفات قانونی رعایت شود، به طوری که مطابق با ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب سال ۱۳۷۸، قاضی دادگاه باید از شهود تعریف شده متهم دعوت به عمل آورد و حضوراً اظهارات آنها را در صورتجلسه درج کند.
همچنین، مقررات اتیان سوگند و تحلیف نیز در این زمینه باید رعایت شود و شهود خواهان اعسار باید در دادگاه بدوی حاضر شوند و گفتههای خود سوگند یاد کنند.
در این زمینه، جرح شهود نیز با اهمیت است و دادگاه بدوی میبایست از خوانده دعوای اعسار نیز در یک جلسه جداگانه دعوت به عمل آورد و اظهارات وی را نیز در جرح احتمالی شهود تعریف شده استماع کند.
در صورت امکان، ترتیب قانونی به خوانده دعوای اعسار فرصتی برای اثبات جرح شهود و ایجاد حق سوال از شهود تعریف شده خواهان اعسار را میدهد.
لازم به ذکر است که درخواست اعسار در دعاوی مالی اعم از درخواست اعسار از مهریه، اعسار از چک برگشتی، اعسار از نفقه معوقه، اعسار از دیه و…. می باشد.
لغو درخواست اعسار
در صورتی که اثبات شود فردی معسر است و حکم به نفع وی صادر شود، در صورتی که بعدا اثبات شود دارای اموال بوده و یا از اعسار خارج شود و توانایی مالی پیدا کند، موظف به پرداخت هزینههای دادرسی میباشد.
لازم به ذکر است که اگر در طی مراحل دادرسی پرونده فرد توانایی مالی پیدا کند، حکم اعسار او لغو میشود.
مراحل و شرایط درخواست اعسار
در مرحله اول، فردی که درخواست اعسار دارد باید دادخواست خود را از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی به مراجع قضایی ارائه دهد. سپس مدیر دفتر، پس از دریافت دادخواست، آن را به قاضی پرونده ابلاغ میکند. قاضی پرونده نیز خارج از نوبت دادگاه رسیدگی به دعوی اصلی که اعسار مربوط به آن است را بر عهده میگیرد.
در این مرحله، فرد درخواست کننده باید حداقل ۴ شاهد برای شهادت اعسار وی و اثبات آن به دادگاه معرفی کند. مدارک موجود نیز باید به دادخواست تقدیمی منظم شود.
مدارک موجود مورد بازرسی و بررسی دادگاه و قاضی پرونده قرار میگیرد. در این مرحله، دادگاه شاهدین معرفی شده را به دادگاه احضار میکند و آنها باید در حضور قاضی سوگند یاد کنند.
دادگاه نیز از مدارک تقدیمی برای اثبات، از مراجع مرتبط استعلام میگیرد. سپس ادعای درخواست کننده و شهادت شهود را بررسی میکند و تطبیق اظهارات آنها با یکدیگر را انجام میدهد.
در صورتی که ادعای فرد اثبات شود، حکم دادگاه حکم اعسار او را صادر میکند و اگر ادعای فرد ثابت نشود، دادگاه دادخواست او را رد میکند.
نکات رایج و حائز اهمیت در درخواست اعسار
در این دعوا، خواهان به صورت معمول خواستهای را که شامل ضمیمه دادخواست و شهادت چهار نفر است، دارد. عامل مهم در اثبات اعسار خواهان از پرداخت محکوم به و تقسیط، استشهادیه است. تایید شهادت شهود به خواسته اعسار میباشد.
با این حال، باید توجه داشت که شهادتنامه به عنوان سند محسوب نمیشود و فقط اعتبار شهادت را دارد. به این معنی که برای اثبات اعسار خود، خواهان باید شاهدان را در دادگاه حاضر کرده و آنها باید به صورت شفاهی شهادت دهند. با توجه به ماده ۱۲۸۵ قانون مدنی، شهادتنامه به عنوان سند معتبر شناخته نمیشود.
بنابراین، دادگاه باید با بررسی دلایل خواهان و پس از استماع شهادت شاهدان، اعسار خواهان از پرداخت محکوم به را احراز کند.
موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم با یاری و همراهی وکلای مجرب و متخصص در زمینه امور مالی و حقوقی با در دست داشتن پرونده های موفق در زمینه اعسار از پرداخت محکوم به در کنار شما عزیزان برای دست یابی به حقوقتان خواهد بود.
درصورت نیاز به مشاوره با وکیل مربوطه با شماره پنج رقمی ما ۵۴۷۶۴ تماس حاصل نماید تا کارشناسان و مشاوران حقوقی ما پاسخگو شما باشند.
سوالات متداول
لغو نمودن درخواست اعسار در چه شراطی اتفاق می افتد؟
در صورتی که اثبات شود فردی معسر است و حکم به نفع وی صادر شود، در صورتی که بعدا اثبات شود دارای اموال بوده و یا از اعسار خارج شود و توانایی مالی پیدا کند، موظف به پرداخت هزینههای دادرسی میباشد.
مراحل درخواست اعسار در قانون به چه صورت میباشد؟
فرد درخواست کننده باید حداقل ۴ شاهد برای شهادت اعسار وی و اثبات آن به دادگاه معرفی کند. سپس مدارک تقدیمی برای اثبات، از مراجع مرتبط استعلام میگیرد.
درخواست اعسار از محکوم به به چه صورت است؟
در صورتی که شخص قادر به پرداخت این وجه یا مبلغ نباشد، میتواند از دادگاه درخواست کند تا با در نظر گرفتن شرایط مالی او، ترتیبی را اتخاذ کند که طبق آن، شخص مدیون در اقساط مناسب دینش را تسویه کند.