شکایت از قاضی
شکایت از قاضی موضوع مقاله ای است که به آن می پردازیم، در دنیای امروز همانطور که افراد عادی ممکن است مرتکب جرم شوند و به واسطه آن جرم و مطابق قانون مجازات گردند افرادی در مراجع قضایی ممکن است به علت بروز اعمال و رفتار هایی خارج از قانون مرتکب جرم شوند
که در مجازات این افراد نباید هیچ استثنایی با اشخاص عادی جامعه وجود داشته باشد، حال یکی از این افراد که در مراجع قضایی میتوانند مرتکب جرم شوند قضات هستند که در قانون برای این اشخاص در صورت بروز تخلف جرم انگاری و مجازات در نظر گرفته شده است.
به طورکلی برای شکایت از قضات دوحالت قابل تصور است. درصورتی که قاضی مرتکب جرم شده باشد که در این صورت برای شکایت از قاضی باید به دادسرای کارکنان دولت مراجعه کرد و این دادسرا صلاحیت رسیدگی به فعل مجرمانه قضات را دارد.
با تشخیص دادگاه درصورت احراز مجرمیت قاضی، ابتدا از ارائه خدمات دولتی تعلیق و به پرونده مجرمیت وی رسیدگی میشود.
دومین مورد برای شکایت از قضات، حالتی است که قاضی مرتکب تخلف شده باشد؛ به این صورت که باید برای اقامه دعوا به دادگاه انتظامی قضات مرجعه کرد.
ما در ادامه این مقاله قصد داریم به مراحل و نحوه رسیدگی به تخلفات قضات بپردازیم.
مراحل شکایت از تخلفات نظامی
مطابق آن چه که در ماده ۲۲ قانون نظارت بر رفتار قضات آمده است برای آن که فردی بتواند نسبت به قضات رسیدگی انتظامی انجام دهد و نسبت به این موضوع اقدام نماید باید مراحلی را در این خصوص طی نماید که به آنها اشاره خواهیم نمود:
- فردی که حکم به ضرر او صادر شده است و یا نماینده قانونی او باید اقدام به شکایت نمایند.
- رئیس قوه قضاییه باید در این خصوص اعلام نماید.
- رئیس دیوان عالی کشور و دادستان کل کشور اعلام خود را انجام دهد.
- شعبه دیوان عالی کشور در مقام پیگیری کننده به پرونده اعلام لازم را نماید.
- ارجاع دادگاه عالی
- اطلاع یافتن دادستان که در این خصوص بعد از این که دادستان بررسیهای اولیه را انجام داد و موارد اعلام شده را بدون پایه و اساس تشکیل داد اعلام به دستور بایگانی آنها مینماید و اگر موارد اعلامی بدون اساس نباشد آن را به یکی از دادیاران ارجاع میدهد.
مجازات انتظامی قضات
قانون نظارت بر قاضی در خصوص مجازات و شکایت از قاضی صحبت کرده است که به آنها اشاره خواهیم نمود:
- توبیخ به صورت کتبی بدون آن که در سابقه خدماتی فرد درج گردد.
- توبیخ به صورت کتبی به این شکل که در سابقه خدماتی درج شود.
- کاهش حقوق ماهانه تا یکسوم از یک ماه تا دو سال.
- تنزل یک یا دو پایه قضایی و در خصوص قضات نظامی تنزل یک الی دو درجه نظامی.
- انفصال موقت از کار از یک ماه تا یک سال.
- انفصال دائمی از خدمات دولتی و قضایی.
- خاتمه دادن به خدمت فرد از راه بازنشستگی و باز خرید خدمت.
نحوه رسیدگی به تخلف قاضی
- در خصوص رسیدگی به تخلفات قضات، خود قضات دادسرا این اختیار را دارند که به تخلفات انتظامی شکلگرفته از ناحیه قاضی که تخلف منتسب به او است توضیحات لازم را اخذ نمایند.
- بعد از بررسیهای صورت گرفته در دادسرا اگر دادیار تشخیص دهد قاضی باید مورد تعقیب قرار گیرد و دادستان بعد از اعلام این موضوع با این امر موافق باشد در این خصوص کیفرخواست صادر میشود.
- زمانی که دادیار به موضوع پرونده رسیدگی نمود و تشخیص خود را مبنی بر این داد که باید در خصوص قاضی تعقیب صورت گیرد و دادستان هم نسبت به این امر رضایت داشته باشد، دادستان کیفرخواست را صادر مینماید و پرونده را به دادگاه عالی قضات ارجاع میدهد تا رسیدگی نهایی در آن جا صورت بگیرد.

مرجع شکایت از قاضی
زمانی که افراد بخواهند نسبت به عملکرد قاضی و حکم صادر شده او شکایتی داشته باشند باید به مرجع مورد نظر مراجعه نمایند که این مرجع دادگاه عالی انتظامی قضات نامیده میشود.
همان طور که در ابتدای مقاله گفته شد؛ برای طرح اقامه دعوا درخصوص ارتکاب مجرمانه قضات مانند کلاهبرداری باید به دادسرای کارکنان دولت مراجعه کرد. دادسرای کارکنان دولت دارای صلاحیت رسیدگی به پروندههای قضاتی است که مرتکب جرم شدهاند.
در خصوص نظارت بر رفتار و عملکرد قضات قانونی تحت عنوان قانون نظارت بر رفتار قضات تصویب شده است که به صورت اختصاصی به قضات اشاره دارد.
رؤسای دادگستری موظف هستند تا شکایات انتظامی مردم را در برابر قضات دریافت نمایند و بعد از ثبت، آن را در مدت یک هفته به دادسرای انتظامی قضات اعلام نمایند.
مجازات قضات در قانون
- در قانون نظارت بر رفتار قضات به صورت کامل در خصوص مجازات و تخلفات انتظامی، آیینهای مربوط به آن، تعلیق و صلاحیت قاضی صحبت کرده است.
- ماده ۳ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب بیان داشته است که قضات دادگاهها وظیفه دارند به پرونده مورد نظر به شکل قانونمند رسیدگی نمایند و متناسب با آن حکم صادر کنند، در حالتی که قوانین مربوطه کامل یا صریح نباشد قاضی موظف است با استناد به منابع معتبر فقهی حکم صادر نماید و نمیتواند به بهانه این که قانون در خصوص این موضوع سکوت کرده و دارای نواقصی میباشد از پیگیری پرونده خودداری نماید چرا که اگر این کار را انجام دهد تحت عنوان استنکاف از احقاق حق شناخته شده و مجازات میگردد.
- اصل ۱۷۱ قانون اساسی بیان داشته است که اگر به موجب اشتباه و یا تقصیر شخص قاضی در موضوع و یا حکم مشکلی به وجود آید و ضمن آن خطری مادی و معنوی فردی را نشانه بگیرد در حالتی که با وجود تقصیر این کار را کرده باشد ضامن بوده و اگر به جهت تقصیر خودش نبوده باشد از طریق دولت خسارت جبران میشود.
موارد توقف تعقیب انتظامی چه میباشند؟
در مواردی که قانون به آن اشاره کرده است پرونده انتظامی مورد توقیف قرار میگیرد که به آن اشاره مینماییم:
- پرونده انتظامی مورد نظر از نظر موضوعی قبلاً مورد پیگیری واقع شده باشد.
- پرونده انتظامی مطرح شده تحت مرور زمان واقع گشته باشد.
- شخص قاضی که مرتکب تخلف شده است فوت، بازنشسته و استعفا داده باشد و یا هر دلیل دیگری از خدمت قضایی عزل شده باشد.
مجازات قاضی فاقد صلاحیت
دادگاه عالی رسیدگی به صلاحیت قضات بعد از آن که بررسیهای لازم خود را با توجه به مدارک ارائه شده در خصوص شک در صلاحیت قاضی انجام داد و به موازات آن قاضی مورد نظر دفاعیات لازم خود را انجام داد در صورت تشخیص بر این امر که قاضی فاقد صلاحیت میباشد او را مجازات خواهد کرد که این مجازاتها میتوانند شامل:
- بازخرید شدن
- بازنشسته شدن قاضی
- تبدیل وضعیت کاری او به حالت اداری و اگر قاضی نظامی بود لغو ابلاغ قضایی
- انفصال دائم از مشاغل و خدمات قضایی و دولتی

سوالات متداول شکایت از قاضی
دادستان میتواند با وجود تخلف قاضی او را از مجازات تعلیق نماید؟
بله دادستان میتواند با در نظر گرفتن مسائلی نظیر سابقه، تجربه و حسن اخلاق قاضی تعقیب انتظامی او را معلق نماید.
شاکی برای اطلاع از پرونده شکایت از قاضی به کجا میتواند مراجعه نماید؟
شاکی برای آگاهی از روند پرونده میتواند به دادسرای انتظامی قضات مراجعه نماید.
در صورتی که قاضی از تعلیق تعقیب برخوردار باشد؛ ولی مرتکب جرم جدیدی شود مشمول مجازات خواهد شد؟
بله در صورتی که قاضی در مدت دو سال از تعلیق، مرتکب جرم جدیدی شود دادستان کیفرخواست صادر و تخلفی که مورد تعلیق واقع شده مورد رسیدگی قرار میگیرد.
قاضی در صورت ادعای مبنی بر عدم ارتکاب جرم چند روز فرصت درخواست رسیدگی مجدد به پرونده را دارد؟
قاضی که مجازات او معلق شده است؛ ولی ادعای عدم ارتکاب تخلف دارد میتواند در مدت ۲۰ روز از دادگاه عالی درخواست رسیدگی مجدد داشته باشد.
6 پاسخ
سلام
وقت شما به خیر
برای شکایت از قاضی ، به کجا باید مراجعه کرد؟
با سلام
بسته به نوع شکایت داره ولی برای شروع میتوان به حفاظت قوه قضاییه که در تمامی مراجع قضایی حضور دارند مراجعه کرد
باسلام
ابتدا به حفاظت قوه قضاییه مراجعه کنید
آیا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، می توان از قاضی شکایت کرد و یا می بالیست حضوری مراجعه کرد؟
من تعجب می کنم از دو وکیل که در اینجا هر دو به حفاظت اطلاعات اشاره می کنند کار حفاظت اطلاعات قوه بررسی تخلفات قاضی نیست هر چند مراقبت از اشخاصی که رشوه می دهند و ولی در خصوص قضات تخلف انتظامی مستقیما دادسرای انتظامی قضات مستقر در کاخ دادگستری خیابان خیام تهران
ولی اگر تخلف قاضی انتظامی نبوده بلکه بیشتر از انتظامی مثلا توهین در حین انجام وظیفه و یا جرم های کیفری می توانید از طریق شکایت کیفری به دادسرای کارکنان دولت در تهران خیابان خیام نیز شکایت نمایید
شکایت به دادسرای انتظامی با گرفتن فرم های یک و دو از دادگستری استان و تکمیل آن و ابطال تمبر ۳۰ هزار تومانی و ارسال از طریق پست به ادرس دادسرای انتظامی
و شکایت به دادسرای کارکنان دولت از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام می شود
سلام از همراهی شما سپاس گزاریم. موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم