مهر و موم ترکه و در خواست تحریر ترکه

وراثت به دو دسته تقسیم می‌شود: وراثت قانونی و وراثت وصیتی. در نوع وراثت قانونی، به معنای وراثت بدون وصیت است و در صورت عدم وصیت و مرگ فرد، دارایی‌های او بین وراثان قانونی تقسیم می‌شود.

وراثت وصیتی نیز به معنای وراثت با وجود وصیت است که در آن فرد می‌تواند به صورت خصوصی مقرراتی را در مورد تقسیم دارایی‌های خود تعیین کند. در این صورت، وصیت باید با قوانین و مقررات حقوقی کشور سازگار باشد.

تقسیم ترکه در حقوق ایران الزامی است و برای جلوگیری از اختلافات و نزاع‌های بین وراثان و مستحقین، باید طبق مقررات و قوانین حقوقی کشور، تمام مراحل تقسیم ترکه به صورت صحیح و مطابق با قوانین انجام شود.

همچنین، برای اطمینان از اینکه ترکه به صورت کامل و شامل تمام دارایی‌های فرد پس از وفات او است، بهتر است که فرد قبل از فوت، اموال و دارایی‌های خود را به صورت کامل و دقیق ثبت کند و در صورت نیاز، با مشاوران حقوقی مجرب در این زمینه، مشاوره و راهنمایی در مورد تقسیم ترکه و ثبت تحریر ترکه دریافت کند.

تحریر ترکه چیست؟

تحریر ترکه به معنای ثبت اموال و دارایی‌های یک فرد پس از وفات او است. در حقوق ایران، تحریر ترکه برای ثبت دارایی‌های فرد پس از وفات او و تقسیم آنها بین وراثان و مستحقین قانونی انجام می‌شود.

درخواست تحریر ترکه به معنا و مفهوم مشخص نمودن مقدار دارایی و بدهی متوفی است که برای حفظ حقوق طلبکاران و وراث جهت جلوگیری ازدستبرد و انتقال اموال با افرادی که با متوفی زندگی می کنند یا در اداره دارایی متوفی دخالت داشته اند می باشد.

مراحل تحریر ترکه در قانون

برای ثبت تحریر ترکه، ابتدا باید تمام دارایی‌های فرد پس از وفات او تا مرحله انجام تقسیم ترکه، شامل اموال ثابت و متحرک، وسایل نقلیه، حساب‌های بانکی، جواهرات و غیره مشخص شود. سپس، باید این دارایی‌ها بین وراثان و مستحقین قانونی تقسیم شود.

در مرحله بعدی، باید یک نماینده قانونی، مانند وکیل، به عنوان وکیل تقسیم ترکه انتخاب شود. وی باید با توجه به مقررات حقوقی کشور، تمام مراحل تقسیم ترکه، از جمله ثبت دارایی‌ها، تعیین حصص وراثان و مستحقین، تعیین نحوه تقسیم و انجام مراحل تقسیم ترکه را برعهده بگیرد.

سپس، باید تحریر ترکه از طریق دادگستری ثبت شود. برای ثبت تحریر ترکه، باید اسناد مربوط به دارایی‌های فرد پس از وفات او، شناسنامه وراثان و مستحقین، پروانه ازدواج و غیره را به همراه فرم تقسیم ترکه به دادگستری ارائه شوند. پس از ثبت تحریر ترکه، دادگستری باید یک مدرک رسمی از تقسیم ترکه برای وراثان و مستحقین صادر کند.

برای تحریر ترکه وراث یا نمایندگان قانونی وصی متوفی باید پس از تهیه مدارک و مستندات دادخواست تحریر ترکه را به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی تقدیم نمایند.

مستند بر ماده ٢١٠ قانون امور حسبی

« دادگاه بخش برای تحریر ترکه وقتی را که کمتر از یک ماه و بیش از سه ماه از تاریخ نشر آگهی نباشد معین کرده و در یکی از روزنامه های‌ کثیرالانتشار آگهی می‌دهد که ورثه یا نماینده قانونی آنها بستانکاران و مدیونین به متوفی و کسان دیگری که حقی بر ترکه متوفی دارند در ساعت و روز معین در دادگاه برای تحریر ترکه حاضر شوند.

علاوه بر آگهی فوق برای هر یک از ورثه یا نماینده قانونی آنها و وصی و موصی‌له ا گر معین و در حوزه دادگاه مقیم باشند برای حضور در وقت مقرر احضاریه فرستاده می‌شود.»

لازم به ذکر است که تحریر ترکه در حقوق ایران الزامی است و برای جلوگیری از اختلافات و نزاع‌های بین وراثان و مستحقین، باید طبق مقررات و قوانین حقوقی کشور، تمام مراحل تقسیم ترکه به صورت صحیح و مطابق با قوانین انجام شود.

همچنین، برای اطمینان از اینکه تحریر ترکه به صورت صحیح و مطابق با قوانین حقوقی انجام شده است، بهتر است که با مشاوران حقوقی مجرب موسسه حقوقی فرهنگ تفاهم در این زمینه مشاوره گرفته و بهترین راهنمایی را دریافت نمایید.

چه اشخاصی می توانند درخواست تحریر ترکه نمایند

الف) هر یک از وراث متوفی یا نماینده قانونی آنها

ب) شخص وصی بر اداره اموال متوفی

ج) امین غایب یا قیم محجوری که غایب یا محجور، جزء ورثه ی متوفی باشند

” با استناد بر ماده ۳۳۸ قانون امور حسبی:« هر گاه تبعه خارجه در ایران یا در خارجه فوت شود و در ایران دارای مالی باشد دادرس دادگاه بخش محلی که مال متوفی در آنجا واقع‌ است به درخواست هر ذینفع یا به درخواست کنسول دولت متبوع متوفی به حفظ و تصفیه امر ترکه اقدام می‌نماید و در صورتی که متوفی وارث یا‌قائم‌ مقام در ایران نداشته باشد بدون درخواست هم دادرس پس از اطلاع اقدام به حفظ و تصفیه ترکه می‌نماید».”

مطابق مواد ۳۲۷ و ۳۲۸ قانون امور حسبی « در صورتی که وارث متوفی معلوم نباشد به درخواست دادستان یا اشخاص ذینفع برای اداره ترکه مدیر معین می‌شود. بنابراین، در مورد ترکه متوفی بلاوارث، هر ذینفع یا دادستان یا مدیر ترکه می تواند تحریر ترکه را درخواست کنند».

مهر و موم ترکه به چه معناست؟

قبل از این که دارایی متوفی تحریر یا مشخص گردد، برای از بین نرفتن احتمالی اموال و نیز عدم تصرف دیگران در ترکه، قانون مهر و موم اموال او را پیش‌بینی کرده است. مهر و موم ترکه در واقع اولین اقدامی است که پس از فوت یک شخص انجام می‌شود تا از تضییع اموال او و حق ورثه و سایرین جلوگیری شود.

اشخاصی که می توانند درخواست مهر و موم ترکه را داشته باشند عبارتند از:

هر یک از ورثه یا نماینده قانونی آنها مانند ولی، قیم یا وکیل؛

موصی‌له؛ یعنی کسی که به نفع او وصیت تملیکی شده باشد، البته درصورتی‌که وصیت به جزء مشاع شده باشد. یعنی متوفی گفته باشد یک دهم از اموالم برای برادرزاده‌ام؛

طلبکاران متوفی که طلب آنها مستند به سند رسمی یا حکم قطعی باشد به مقدار طلب. درصورتی‌که در مقابل طلب، رهن نبوده و ترتیب دیگری هم برای تامین طلب نشده باشد (مثلا از طریق صدور قرار تامین خواسته اقدام به توقیف مال نشده باشد)؛

وصی؛ البته درصورتی‌که در تمام ترکه ذی‌نفع باشد. برای مثال متوفی وصیت کرده باشد که وصی یک دهم از اموال را به مصرف خیر برساند. اما اگر متوفی مال خاصی را به وصی وصایت کرده باشد، دیگر او نمی‌تواند درخوست مهر و موم ترکه را بدهد.

قرار مهر و موم ترکه و اجرای آن

شورای حل اختلاف پس از آن که درخواست تحریر ترکه واصل شد، در صورت لزوم اقدام به تشکیل جلسه می‌کند. برای بررسی موضوع، توضیحات لازم را از خواهان یا طرفین اخذ می‌کنند. در نهایت شورا اقدام به صدور قرار مهر و موم ترکه خواهد کرد.

این امر به طرفین اطلاع داده شده و وقتی برای اجرای مهر و موم تعیین خواهد شد. در صورت لزوم و فوریت، می‌توان توسط دادستان یا مامورین انتظامی اقدام لازم صورت بگیرد.

البته اگر اطلاع افراد سبب تضییع اموال شود، برای مثال برخی از ورثه خارج از کشور باشند و یا مجهول‌المکان باشند، شورا می‌تواند بدون اطلاع آنان اقدام به مهر و موم ترکه کند.

اموال در محل مناسبی قرار داده شده و توسط عضو شورا مهر و موم و صورتجلسه می‌شود. در مورد اموالی که مهر و موم آن ممکن نیست و یا اموال غیرمنقول، شورا اقدام به تهیه صورت اجمالی خواهد کرد.